Segundo esta lenda local, este abade do Mosteiro de Leyre viviu durante séculos grazas a unha sesta
Os lugares polos que pasa o Camiño de Santiago están infestados de lendas de todo tipo, moitas delas teñen a súa orixe en antigas tradicións pagás, pero outras tantas involucran historias relacionadas coa fe cristiá.
Virila era o abade do Mosteiro de Leyre, un dos máis importantes do Reino de Navarra durante a Idade Media. Este abade viviu a finais do século IX e segundo a lenda, unha tarde decidiu saír a dar un paseo polo maxestoso bosque que está xunto ao mosteiro.
Nun momento no que se parou a descansar xunto a unha fonte, mentres meditaba sobre a vida eterna, o abade escoitou o canto dun reiseñor que lle chamou a atención. Quedou tan asombrado coa beleza do canto deste paxaro que se terminou quedando durmido.
Tras espertarse dunha longa sesta, Virila volveu ao mosteiro, pero cando o veu era moi diferente. O Mosteiro de Leyre era moito máis grande que cando se marchou e contaba con zonas anexas que antes non estaban. Unha vez dentro, tampouco recoñeceu a ningún dos monxes que estaban alí, nin por suposto, eles a el.
Os monxes puxéronse a investigar quen era ese home que dicía ser o abade do mosteiro e despois dunha longa procura nos arquivos do mosteiro, atoparon que Virila fora o abade de Leyre 300 anos atrás, ata que un día desapareceu no bosque.
Debido ao gran balbordo que causou esta noticia, todos os monxes foron rezar á capela inmediatamente. Durante este oficio, abriuse a bóveda da igrexa e escoitouse unha voz divina que dicía:
“Virila, pasaches trescentos anos oíndo extasiado o canto dun reiseñor e pareceuche un breve instante. Imaxina como será a aventura vivida no Ceo contemplando a Gloria do Altísimo con todos os teus sentidos, en modo que gozarás a @dicha eterna sen lugar para a fatiga nin a hartura”.
Tras isto, un reiseñor entrou voando na capela, levando o anel abacial no pico. Este o colocou no dedo de Virila e foi nomeado de novo abade do Mosteiro de Leyre, cargo que ocupou ata a súa morte no ano 950.
O único que se sabe do abade Virila de certo é que a súa firma aparece nun documento que data do ano 928 e que o culto á súa figura empezou nalgún momento do século XII, pero sempre nun ámbito local. Actualmente as súas reliquias atópanse no propio Mosteiro de Leyre e cada 3 de outubro celébrase unha festa dedicada a el.