Neda

Neda ©Panoramio Eladio Cortizo

O centro histórico, atravesado polo Camiño, comeza coa igrexa de Santa María de Neda, no Camiño do Paraíso. O templo barroco, antes chamado Santa María do Porto, ben merece unha parada para admirar no seu interior o Cristo da Cadea, unha talla gótica única de estilo Tudor que, segundo a tradición, chegou a Neda a bordo dun barco capitaneado polo católico inglés John Dutton.

O mariño tería rescatado a imaxe, entre outras, da catedral de San Pablo de Londres, antes de que as iras protestantes arrasasen as obras. E é que a de Neda era unha vila de gran importancia por ser punto de confluencia co Camiño Real que desde Oviedo, Ribadeo e Mondoñedo conduce ás Pontes de García Rodríguez, onde se bifurca cara a Pontedeume.

As casas con soportais dos séculos XVII e XVIII rodean a torre do Reloxo (1786), antigo hospital de peregrinos do Espírito Santo e actualmente casa consistorial. Pódese visitar tamén a igrexa de San Nicolás (XIV). Na tenda bar Casa Ríos dispoñen das chaves para abrir o santuario, en cuxo atrio se pode contemplar un cruceiro dos máis antigos de Galicia (século XIV), de estilo gótico primitivo, orixinalmente situado no lugar da Cruz .

Foi destruído durante a Segunda República, pero os veciños lograron salvagardar as pezas máis importantes. Trátase, ademais, dun cruceiro moi peculiar pola súa figuración: a diferenza da maioría, mostra en ambas as caras imaxes de Cristo, unha en vida e outra tras a morte.

Rutas

O concello ofrece diversas rutas de sendeirismo e a coñecida dos Muíños. Sobre elas destaca a que conduce á fermosa fervenza do Belelle e as súas pozas naturais.

Festas

As festas patronais en honra a Santa María de Neda celébranse a comezos de setembro, sendo o día 10 o festivo local. A cita de maior transcendencia é a Festa do Pan, un evento anual de exaltación do produto gastronómico por excelencia na vila, cuxa reputada calidade se remonta séculos atrás.

Na actualidade hai varios fornos no pobo que elaboran con esmero o fariñento e branco pan. E é que a tradición das tafonas de Neda nace xa na Idade Media, coa instalación de muíños que aproveitaban o potente caudal da fervenza do Belelle.

A calidade do produto e a boa comunicación co porto de Ferrol converteu Neda en sede das casas reais de fabricación de pan e biscoito, abastecedoras da Armada Invencible.

A Festa do Pan, que se celebra o primeiro domingo de setembro, persegue a distinción de interese turístico, e xa se consolidou como un dos eventos de referencia na comarca.