San Juan de Ortega

San Juan de Ortega ©Panoramio Mariano Minaudo

San Juan de Ortega, rico en patrimonio cultural, é unha parada case obrigada para todos os romeus. Nel coñecerán a vida deste santo impulsor do trazado xacobeo.

Juan de Velázquez, o relixioso ao que posteriormente se coñecerá como San Juan de Ortega, naceu no pobo burgalés de Quintanaortuño en 1080. Discípulo de Santo Domingo da Calzada, do mesmo xeito que el dedicou a súa vida a facilitar o tránsito dos camiñantes cara a Compostela coa construción de pontes e calzadas.

A súa obra máis destacada realízaa no lugar onde se asenta, neste pequeno lugar situado e illado nos Montes de Oca. É aquí onde funda un hospital e onde constrúe a capela de San Nicolás de Bari. Ao parecer, o santo burgalés nunha peregrinación a Terra Santa estivo a piques de sufrir un naufraxio.

Nese momento encomendouse a San Nicolás de Bari -«protector e defensor de pobos»- e prometeulle que se se salvaba construiríalle unha capela. San Juan de Ortega falece o 2 de xuño do ano 1163, unha data na que na actualidade realízase unha romaría na súa honra. As construcións iniciadas polo santo deron lugar, a mediados do século XII, a un mosteiro.

A igrexa monacal foi construída durante os séculos XII e XIII seguindo os planos deseñados polo propio santo. No seu interior destacan un baldaquino gótico florido con relevos da vida do santo, un belo sepulcro románico e, sobre todo, os capiteis románicos, de gran expresividade. O Capitel da Anunciación, tamén denominado Capitel do Nadal, mostra a anunciación do arcanxo Gabriel axeonllado ante María anunciándolle que vai ser nai de Jesús.

Neste capitel prodúcese un fenómeno curioso que para poder ser apreciado dependerá das condicións climáticas. Coincidindo cos equinoccios de primavera e outono, un raio de luz ilumínao de forma sorprendente comezando coa anunciación do anxo a María e terminando co nacemento. Este fenómeno ocorre o 21 de marzo ás 18.00 horas e o 22 de setembro ás 19.00 horas. A misa e bendición do peregrino ten lugar os luns, martes, venres e sábados ás 18.00 horas.

O peregrino non debe deixar de visitar tampouco a Capela de San Nicolás de Bari, tamén coñecida como Capela do Santo. Foi nela onde gardou as diversas reliquias que reuniu nos lugares santos que visitou. Entre elas, a de San Nicolás de Bari, o seu protector. Foi nesta pequena igrexa onde tamén inicialmente enterrouse a San Juan de Ortega. No núcleo tamén é interesante a hospedaría, co seu patio do século XVI, e o claustro de estilo herreriano.