Por que se di que o Camiño de Santiago é a "rúa maior de Europa"?

Camiño de Santiago, imaxe de Envato Elements

Cando botamos unha ollada ás cifras dos peregrinos dos últimos anos, podemos levar varias sorpresas. Durante os anos anteriores á pandemia, os 300.000 peregrinos foron amplamente superados. En 2021 entregáronse case 180.000 compostelanas, o que parece un descenso moi considerable, pero segue sendo unha cifra incomparable cos 13 peregrinos documentados en 1987.

Aínda que actualmente o número de peregrinos estranxeiros está reducido, debido ás dificultades para viaxar desde a pandemia, a porcentaxe de estranxeiros segue sendo reveladora. En 2021, o 32% non era español. Portugal, Alemaña, Italia e Francia son os países de orixe dun gran número de peregrinos. Isto mostra como o Camiño de Santiago conectou a peregrinos de todo o mundo, especialmente europeos.

A historia desta expresión

A referencia ao Camiño de Santiago como a “Rúa Principal de Europa” é unha metáfora da importancia desta ruta. É unha conexión fundamental en toda Europa, relixiosa e culturalmente, pero tamén política e económicamente. En 1987 o Camiño de Santiago foi declarado primeiro Itinerario Cultural Europeo, e en 1993 foi declarado Patrimonio da Humanidade pola UNESCO.

Non existe unha referencia documentada específica sobre o inicio do uso desta expresión. Está relacionada con algún monarca medieval que utilizou expresións semellantes, aínda que non precisamente esta. Hai outros que o atribúen a Carlos V de Alemaña, I de España. O dramaturgo alemán Goethe dixo que “Europa fíxose en peregrinación a Compostela”, para referirse ao sentimento de unidade creado polo cristianismo e que se reflicte na súa máxima expresión na peregrinación á Catedral de Compostela.

Camiño Francés, imaxe de Wikimedia Commons

Cal de todas as rutas era a principal rúa de Europa?

Está claro que durante a Idade Media e a Idade Moderna non todas as rutas que hoxe se realizan eran populares. Daquela, a principal comunicación con Compostela era a través do Camiño Francés, que é de feito a ruta que inicialmente foi declarada Itinerario Cultural e Patrimonio da Humanidade.

Actualmente, esta denominación inclúe o Camiño do Norte, en referencia a outras catro rutas que conforman as raíces desta peregrinación. Dende 2015 inclúense o Camiño Primitivo, o Camiño Costero, o Camiño Lebaniego e o Camiño Vasco do Interior. Con esta clasificación quedan de lado outras rutas con moitos vínculos con outras nacións europeas, como o Camiño Portugués ou o Camiño Inglés.

O Camiño de Santiago máis aló das fronteiras

Aínda que hoxe os motivos que levan a facer o Camiño de Santiago son máis amplos que a motivación relixiosa de antano (e que aínda hai quen mantén na actualidade), seguen sendo compartidos por todo o territorio europeo. Xa sexa por interese cultural, como obxectivo deportivo ou por comuñón coa natureza, seguro que atoparás outro peregrino de calquera lugar que entenda o que te levou a emprender o Camiño.

O Camiño de Santiago é unha experiencia que non coñece fronteiras, e non é algo novo. Peregrinos de toda Europa demostraron ao longo dos séculos que esta experiencia é algo que nos une máis aló das fronteiras xeopolíticas e que seguirá desenvolvéndose independentemente das tendencias.