A Canda-A Gudiña

Casa da Viuda

Tras partir de Lubián, localidade zamorana con boas conexións, e ascender o pronunciado aínda que sinxelo porto da Canda, a Vía da Prata accede a Galicia a partir dun itinerario excepcional e plácido, no que se mestura val con montaña, bosques con pradería, e que inclúe tramos moi diferenciados. Nesta primeira xornada en territorio galego os peregrinos vadearán primeiro un regueiro, a través dunha travesía de gran beleza que avanza escoltada por un río, para, acto seguido, saír ao descuberto e ascender, a través de suaves pendentes e dun terreo de vexetación baixa (ao que os incendios estivais non dan tregua), ata A Gudiña.

Este núcleo de moito tránsito, primeiro da provincia de Ourense con albergue, é habitual parada e fonda para moitos viaxeiros, polo que conta con todos os servizos necesarios para pasar a xornada.Os peregrinos enfrontaranse, iso si, a temperaturas extremas. Se no verán se poden chegar a superar nesta zona os 35 graos, no inverno o termómetro pode descender a valores negativos.

A xornada (18 quilómetros)

O percorrido galego da Vía da Prata arrinca a partir do longo túnel da Canda, polo cal os peregrinos se despiden de Zamora e de Castela. Os camiñantes continúan entón pola N-525 e desembocan nun camiño que parte cara á dereita e que lles conduce, en descenso, ata a pequena aldea de A Canda, primeira poboación galega desta ruta xacobea. Esta pequena aldea rural, de menos de 30 habitantes e pertencente ao concello da Mezquita, está situada a 1.165 metros de altitude.

Á súa saída, o peregrino inicia itinerario pola OU-0952, asfalto polo que percorre preto dun quilómetro. A continuación desvíase cara á esquerda por unha pista de terra que discorre en baixada e que progresa en paralelo á vía do tren ata que a cruza por un paso inferior. A vía prosegue en descenso por un carreiro de fácil tránsito que converte en moi pracenteiro este tramo da ruta. Aos poucos a vía vadea o regueiro das Hortas nun traxecto que fará as delicias dos camiñantes con pasarelas sobre a auga e paseos entre carballos.

Case tres quilómetros e medio despois do inicio, a ruta alcanza a primeira localidade intermedia da etapa, A Vilavella, aínda no concello da Mezquita, e onde outrora había un albergue na estación de tren. Esta pequena poboación, que conta cun bonito lavadoiro, dispón de dúas igrexas situadas nas inmediacións da ruta. A parroquial, de estilo barroco (século XVIII), dedicada a Santa María da Cabeza, e unha segunda máis pequena, coñecida como a do Cristo, tamén de bela factura.

Na pista que une ambas as capelas, e como era costume, localízase un peto das ánimas, que data do século XIV. Estes monumentos de piedade popular están asociados á idea do purgatorio. Neles os fieis depositaban donativos para rogar polas almas. O pobo conta cun Hotel SPA, unha antiga pousada reconvertida en aloxamento, con restaurante e aparcadoiro de bicicletas, que pode servir de axuda a algún peregrino.

Camiño sobresaínte

Por un camiño empedrado e un carreiro formado a partir de laxas de granito, que obrigará aos camiñantes a avanzar dun en un, o peregrino afronta, a continuación, outro dos tramos máis sobresaíntes da ruta en Galicia. Crúzase o Regueiro da Veiga do Pontón por unha ponte que sitúa ao peregrino nun belo paseo arboredo en leve ascenso. Seguindo as mouteiras xacobeas -algunhas das cales aínda conservan a quilometraxe, algo pouco usual na Vía da Prata-, marcharase, acto seguido, por un traxecto máis despexado que dá paso, á súa vez, a un fermoso val. Por el avánzase a partir dunha bucólica pista de terra escoltada a man esquerda polo río Pereiro.

En caso de cubrir a senda en outubro o contraste de cores realzará a de seu fermosa marcha. Calquera eloxio queda curto. O camiñante salva unha primeira cancela, a partir da cal o carreiro se estreita, e unha segunda, precedida dunha fonte con motivos xacobeos, un banco e unha cruz. Neste punto se se mira cara atrás poderase inmortalizar unha paraxe inigualable. A ruta inclúe a continuación varias pasarelas de pedra, que salvan pasos de río, e un terreo que pode acharse enlamado ou, incluso, encharcado. Pouco despois, e xa sobre un firme máis seco, ascende ata uns postes de alta tensión e aproxímase á ermida da nosa Señora do Loreto -nunha contorna con bancos e fonte-, antesala da seguinte poboación da etapa, O Pereiro.

Unha pista achega ao peregrino á OU-311. Crúzase entón a estrada e percórrese o propio pobo do Pereiro de punta a punta. Na rúa do Loreto os camiñantes atoparán unha fonte, un lavadoiro e, a man dereita, a igrexa da poboación. Tamén nese lado anúncianse dous restaurantes que poden servir de axuda aos viaxeiros famentos. O máis próximo (a 700 metros) é o Restaurante-Pensión Cazador, con comidas caseiras, bocadillos e almorzos desde as 06.30 horas e cuartos a prezos alcanzables. Na súa tenda poderase comprar pan.Á saída da poboación, unha pista conduce ao peregrino ata outro bonito carreiro de terra que avanza entre curvas. En poucos metros sitúase ante o río Abredo, regueiro que haberá que salvar por unha fileira de pedras.

Estación RENFE

Ascenso por unha ladeira granítica

Tras esta pasarela a etapa cambia de perfil durante os próximos tres quilómetros. Entra, en suave ascenso, por unha ladeira granítica con vexetación baixa. Durante o verán será neste tramo cando o sol poida pasar maior factura. Esta zona viuse, ademais, afectada nos últimos anos polos inclementes incendios forestais que arrasan Galicia durante a época estival. Chégase a un alto e descéndese a continuación uns metros ata un regueiro de auga que se salva por outra pasarela de pedra. Aínda quedan por afrontar outros metros en suave ascenso, nos que non se perda de vista o regueiro.

Pouco despois, a vía desemboca nunha estrada local, a OU-0953, que se segue a man dereita. Crúzase polo alto a vía do tren e, acto seguido, proséguese por unha senda de terra a man dereita que evita durante 200 metros o asfalto. Vólvese á estrada pola que viña, crúzase o asfalto e continúase por un camiño ancho de terra, que salva unha nova canle por unha pasarela ben integrada na paisaxe. É posible, iso si, que estes tramos se atopen enlamados. Tras pasar un sinal que indica que a 200 metros á dereita, preto da nacional, sitúase un café, chégase ás primeiras casas do alargado pobo de O Cañizo, pertencente xa ao concello da Gudiña, sen case servizos para camiñantes.

A vía adianta no seu percorrido por este núcleo un lavadoiro e deixa a man esquerda a igrexa parroquial de Santa María do Cañizo, un templo de estilo barroco cuxa construción data de mediados do século XVIII. A ruta despídese do pobo en ascenso. Un camiño de terra dá paso a continuación a un tramo de moi difícil tránsito. Os seguintes 400 metros do camiño atópanse encharcados (máxime, en época de choivas) polo que os camiñantes deberán avanzar con moito coidado polas súas marxes. Entremedias, déixase a man esquerda unha cruz. Salvado este punto a vía regresa ao terreo seco e xa se aproxima á N-525.

Á xornada tan só lle resta a última parte, o achegamento ata A Gudiña, poboación que xa se divisa a man esquerda. Pola beiravía, os peregrinos salvan a autovía A-52 e coroan o Alto do Cañizo (emprazado a 1.104 metros de altitude). Cen metros a continuación un sinal xacobeo indícalles que crucen cara á marxe dereita e accedan a un camiño de terra que evita durante uns metros proseguir percorrido por asfalto.

Aínda así se regresa ao mesmo á altura do centro médico do lugar. O mesmo método, o de sortear a estrada, repítese a continuación a partir dunha pista de cemento que lles guía cara á dereita pero que, de novo, máis adiante vólvelles a deixar no asfalto. Desta forma chégase ao centro de A Gudiña, onde os peregrinos adiantarán a ambas as marxes da nacional -estrada que atravesa o pobo e que coincide coa Avenida do Beato Sebastián de Aparicio- diversos aloxamentos e restaurantes e deixarán a man dereita a estación de autobús (na actualidade, sen funcionamento) e ferrocarril.Tras percorrer parte do alargado enclave, quen desexen descansar no albergue deberán tomar o desvío pola OU-533, en dirección ás localidades de Viana do Bolo e A Rúa. Salvarán por baixo as vías férreas e, acto seguido, virarán á dereita para atopar o lugar de descanso. No punto onde se toma o desvío arrinca tamén a rúa maior da poboación con panaderías e diversas tendas.

En bicicleta

A etapa non é das máis aconsellables para ciclistas. Ao longo do percorrido sucédense pasarelas de pedra que embelecen a ruta pero que poden resultar perigosas para os peregrinos que a cobren a dúas rodas. Ademais, o ascenso granítico que sucede ao lugar de Pereiro tamén só é posible cubrilo con bicis de montaña. O tramo ao que dá paso a poboación do Cañizo está moi enlamado polo que resulta intransitable para os ciclistas. A estrada nacional discorre durante gran parte da xornada á dereita polo que, en época de fortes choivas, pode resultar unha idónea solución.