Ferrol-Pontedeume

2 valoracións
62
50
42
Información
Puerto de Curuxeiras, punto de partida del Camino Inglés

Puerto de Curuxeiras, punto de partida del Camino Inglés

A primeira etapa do Camiño Inglés –ou Irlandés- comeza a beiras do Atlántico, no porto de Curuxeiras de Ferrol. É unha xornada silueteada pola costa Ártabra, ata a súa meta en Pontedeume. A rada interior da urbe naval, xunto á da Coruña, históricamente lugar de desembarco de peregrinos vindos do norte e oeste de Europa, é punto de referencia desde as primeiras marchas a Compostela, datadas do século XII e auspiciadas nos albores do Camiño pola orde hospitalaria do Espíritu Santo (Sancti Spiritus, fundada ao redor de 1175 por Guido de Montpellier en Francia). Mostra diso é que ao longo deste percorrido, como outras peregrinacións, os topónimos de Malata e Magdalena repítense en diversas ocasións en referencia aos lugares onde permanecían os romeus moribundos, o primeiro, ou os emprazados en corentena, o segundo.

O peregrino encara unha xornada suave na primeira metade do treito, aínda que más escarpada a medida que se afasta das moderadas pendentes nos márgenes da ría de Ferrol. Do porto medieval e o contiguo trazado racional do barrio departamental da Magdalena, expoñente da Ilustración, a senda, ben señalizada na maior parte da etapa, conduce progresivamente cara a unha altitude modesta, inferior aos 200 metros, para descender de novo ata o nivel do mar, na desembocadura do Eume, onde se sitúa a lendaria vila dos Andrade e unha das portas de entrada ao parque natural das Fragas, ecosistema único en Europa e mostra do bosque atlántico.

Especialmente con choiva, o Camiño presenta varios tramos embarrados que complican o percorrido a pé ou en bicicleta. Con todo, o asfalto ou viarios con firme de grava predominan na ruta, recuperada e señalizada a comezos da década dos noventa.

Ata tres cascos históricos atravesa a etapa inaugural do trazado Inglés, a saber, Ferrol, Neda e Pontedeume; cada un deles con recunchos centenarios que atesouran gran valor arquitectónico e cultural.

Nin o avituallamiento nin os servizos serán un problema nesta etapa, con todo tipo de establecementos nun estreito radio de acción, senón ao pé da senda.

A etapa (27 kilómetros)

O itinerario do Camiño Inglés comeza no Concello de Ferrol, concretamente no porto de Curuxeiras (kilómetro 0). Este punto de partida de peregrinación a Santiago, según fontes consultadas do Consorcio do Camiñou Inglés, surgió como un destino de fortuna, xa que era o porto da Coruñao que ostentaba o permiso aduaneiro para a descarga de mercancías e pasaxeiros. Con todo, as inclemencias do tempo obrigaban a miúdo a buscar refuxio na rada ferrolá –ou outros portos menores da zona-, que finalmente se constituyó como destino. É neste emprazamento de orixe medieval (século XI) onde o romeu inicia a marcha. Allí sitúase unha oficina municipal de Turismo que, con todo, só está aberta os sábados e domingos, aínda que a atención ao público esténdese a todos os días da semana en épouca estival ou Semana Santa.

O Camiño penétrase polas maltreitas callejuelas de Ferrol Lanuxe, xerme da actual urbe naval e declarado Ben de Interés Cultural (BIC). Atravesa o barrio pola rúa Curuxeiras para incorporarse (xiro á esquerda e suave repecho) á rúa San Francisco, cuxa igrexa delimita o barrio vello e a ordenación neoclásica da Magdalena.

Apenas uns pasos más adiante, á esquerda déixase o parque Reina Sofía (antigo horto dos frades franciscanos) e á dereita o Parador de Turismo, os Xardíns de Herrera e, a continuación, o antigo edificio de Capitanía. A ruta continúa por a rúa Real para penetrarse no barrio da Magdalena, exemplo do urbanismo racional da Ilustración.

A praza do Marqués Amboage, en honra ao ilustre ferrolán Ramón Pla e Monge, á esquerda do Camiño e onde se atopa a capela de Dores (século XVIII), marca a entrada no núcleo más céntrico da cidade. A esta altura, merece a pena desviarse uns metros á dereita para visitar a concatedral de San Julián (San Xiao), patrón da cidade (7 de xaneiro), situada na rúa da Igrexa e próxima ao mercado de abastos. Además de ser o enclave relixioso más importante da cidade, o peregrino podrá facerse allí coa credencial do Camiño, previo pago de 80 céntimos de euro.

Praza de Armas

De volta á ruta, a rúa Real pasa por diante da praza de Armas e o palacio municipal, erixido en 1953. A senda discorre a continuación por cálea Carmen, a praza do Callao e o Cantón de Molíns, ata a igrexa das Angustias, outro dos templos neoclásicos de Ferrol. Xa no barrio de Esteiro, pásase por diante dos estaleiros de Navantia –antiga Bazán-; o Terzo Norte, unha das unidades emblemáticas do Corpo de Infantería de Mariña cuxo cuartel foi fundado en 1771, e o Campus Universitario de Esteiro (esquerda).

Unha leve pendente enfila o traxecto cara ao barrio de Caranza a través dun paseo con carril bici ao bordo da ría, ata chegar ao polígono industrial da Gándara. Alcánzase entón o concello de Narón (20 kilómetros a Pontedeume / 110 a Santiago), o cuarto municipio más poboado da provincia da Coruña. Conta con todos os servizos –aínda que non ao paso do Camiño-, incluso un establecemento de guarnicionería (Comercial 2000, teléfono 981 384 848) para a ruta dacabalo, e venda e reparación de bicicletas (Ciclos Roca 981 313 674 e Bici Total 981 370 850, ambas as situadas no límite entre Ferrol e Narón).

Tras atravesar o scalextric da avenida das Pías, chégase a un desvíou á dereita para seguir pola avenida do Mar. É un traxecto chairo que serpentea a marxe da ría ata chegar a unha rotonda na que se toma á esquerda en subida. Poucos metros después, un xiro á dereita dirixe a ruta por un paso elevado ao que sucede un estreito camiño de grava, paralelo ao trazado ferroviario. Comparte tramo co Camiñou a San Andrés de Teixido (Cedeira).

O carreiro cruza cara á esquerda a vía de o tren por un pequeñou túnel para chegar a unha zona urbanizada, que conduce á rúa dá Pena. Neste punto, atópase unha dobre señalización do Camiño, con frechas amarelas (cara a unha pendente de terra) e o mojón coa vieira. Este último señaliza, de fronte, o trazado Xacobeo, recomendación a seguir. Son uns centos de metros en subida que, unha vez culminados, encamiñan a ruta cara ao mosteiro de San Martiñou de Xuvia (O Couto).

Allí a parada é obrigada, aínda que non sempre está aberto ao público. Fundado a finais do século VIII e reconstruído no XII co patrocinio da Casa de Trava, foi priorado da abadeía de Cluny (Borgoña) e un dos mosteiros más influentes do norte de Galicia. É o monumento más representativo de Narón. Conserva a igrexa románica e, fai algo más de tres décadas, unhas obras de restauración descubriron varios sepulcros medievais, entre eles, o do cabaleiro Rodrigo Esquíou, datado do século XV. También no interior, unha colección de medio centenar de capiteis e canecillos locen figuras vexetais, monstros e alegorías ao inframundo, de estilo compostelán. O mosteiro era destino de retiro de fillos de reis e membros da alta nobreza.

Sobe fronte á entrada do cenobio unha pista de asfalto, por onde continúá senda ata enlazar co camiño de Ou Salto, de terra, que también comparte treito coa peregrinación a Teixido. A ría móstrase á dereita do camiñante e a ponte da autoestrada AP-9 á súa fronte. O paso forestal, de terra e pedra, presenta bo firme ao comezo, aínda que o lodo, en días chuviosos, complica a marcha uns metros más adiante. Deriva nun paso elevado peonil que hai que cruzar para penetrase de novo nun trazado de terra. Rodéase a continuación, por detrás, a central oéctrica de Fenosa para enfilar outro chan pedregoso, duns 200 metros, que entronca cunha pista asfaltada, señalizada con frechas amarelas pintadas a spray e que indican un xiro á dereita en costa abaixo.

Chégase de novo ao nivel do mar, á ribeira, onde o Camiño atopa o muíño de mareas das Aceñas, datado do século XVIII. O final dese tramo, cun xiro á dereita, é a concorrencia cun viario asfaltado que leva ao paseo da Riveira e que deixa á marxe esquerda a industria metalúrgica Megasa. De pracenteiro percorrido, habilitado para peóns, carril bici e amplas zonas verdes, continúa por a moderna ponte peonil de dous arcos. Unha vez cruzado, éntrase no concello de Neda. O primeiro que se atopa o peregrino é o albergue público (14 kilómetros a Pontedeume / 104 a Santiago).

O itinerario renóvase por outro tramo de paseo que percorre a cara oposta da ría, ata chegar a un armazón de pontes de madeira sobre as marismas do ríou Belelle. A igrexa de Santa María de Neda flanquea o Camiñou do Paraíso, vía de acceso ao centro da vila. Ao deixar atrás o templo –alén da calzada hai un ciber con máquinas expendoras- e tras o paso por unha ponte de madeira de reducidas dimensións, aventúrase a ruta polo mencionado Camiñou do Paraíso.

Locen xa pola rúa Real, señalizada coa vieira sobre o pavimento, as casas asoportaladas dos séculos XVII e XVIII que conducen cara á Torre do Reloxo (1786), antigo hospital de peregrinos do Espíritu Santo e actualmente casa consistorial.

Desmarcándose uns metros do Camiño, cara á estrada xeral (AC-115), o núcleo nedense conta con bares, restaurantes, ultramarinos, supermercado, bancos e ferretería, entre outros servizos.

Pero seguindo pola rúa Real, cara á rúa do Castro, hai unha tenda de alimentación Coviran e, más adiante, o establecemento con tenda e bar Casa Rívos. Supón un pequeñou desvíou de apenas uns metros, pero necesario para visitar a igrexa de San Nicolás (XIV).

Marcha atrás

Retrocedendo sobre os pasos, retómase o Camiño pola praza dá Reitoral e a avenida Morgado. Na intersección coa avenida de Castelao, atópase o bar Hermida, local que ofrece almorzos para peregrinos ou bocadillos a calquera hora da xornada. Un suave descenso atravesa baixo a enorme ponte da autoestrada –coa estación de tren ao fondo- para virar a continuación cara á esquerda e iniciar un ascenso ata a estrada xeral. Avanzados un centenar de metros sobre a AC-115, crúzase á esquerda para seguir a continuación por Fábrica de Labora. O trajinero enfróntase ao primeiro repecho duro da etapa. Ao culminar, a panorámica da ría de Ferrol xustifica o jadeo da subida.

Unha baixada conduce a continuación ata Ou Puntal de Arriba. Tras desvíou á esquerda, por Conces, chégase a unha bifurcación que se toma también á esquerda, ata unha fonte de auga potable e un lavadoiro. É o inicio do concello de Fene (9 kilómetros a Pontedeume / 98,5 kilómetros a Santiago), localidade industrial que alberga os estaleiros e talleres de Astano (agora Navantia). Do mesmo xeito que Narón ou Neda, o de Fene é un municipio que conta con todo tipo de servizos. Accédese ao núcleo pola rúa do Campo. Á dereita do itinerario déixase a Casa dá Cultura do municipio e tómase pola rúa dá Casa Vella. É un treito correctamente señalizado, aínda que desemboca nun cruzamento á esquerda que habrá que refugar para seguir á dereita, cara ao entroncamento coa estrada nacional 651. Só hai que cruzala para seguir a ruta. É esta unha zona de bares onde é posible o avituallamiento. A marcha continua por diante da casa consistorial (un área que aglutina os servizos de Correos, centro de saúde e Policía Local). Ao finalizar a rúa vírase á esquerda e, acto seguido, á dereita (por Gerardo Díaz).

O Camiño afástase do centro urbano sobre un viario asfaltado onde unha casa particular loce ao pé do seu muro unha frecha indicadora formada por vieiras e unha placa que indica a peregrinación a Compostela. Ao redor dun kilómetro más adiante alcánzase o lavadoiro de Mundín, que marca un xiro á esquerda e unha subida ata un desvíou de terra, á dereita. É o Camiñou Real. (Para visitar a capela de Santa Ana habrá que continuar pola pista de asfalto uns cen metros).

Como nos treitos anteriores, o paso complícase especialmente con choiva. O carreiro forestal, de pronunciadas pendentes, atravesa cunha curva de 90 graos baixo a ponte da autoestrada. Segue ata Rego dá Moa e discorre por unha estreita serventía de hortas, por detrás da gasolineira. Paralelo á estrada nacional, xorde un paso de terra recentemente aberto no polígono industrial de Vilar do Colo, o punto más elevado da etapa, próximo aos 200 metros de altitude.

Xa no recinto empresarial, un cartel advirte dun desvíou provisional por obras. Enfronte á señalización, atópase unha estación de servizo con cafetería e tenda, aberta todos os días. Ao finalizar o polígono -seguindo os indicadores de desvíou provisional­- alcánzase un camiño ao bordo do monte, no límite das obras do área industrial. Séguese á dereita e, de inmediato, á esquerda para desembocar nunha calzada de asfalto. Cun xiro á dereita, crúzase por encima a autoestrada AP-9. Este tramo pertence xa ao concello de Cabanas (2 kilómetros a Pontedeume / 91 kilómetros a Santiago). O seguinte lugar é Pena do Pico, onde se enlaza de novo coa estrada.

Tras pasar unha zona de muíños e un arroio, no lugar de Ou Val, chégase á estrada xeral de Cabanas, que é preciso cruzar para seguir a ruta, xunto a un vello chalé modernista. Neste punto, un desvíou de apenas uns metros cara á dereita, sobre a mesma estrada xeral, conduce ao muíño Sucursal do Priorado –aínda en funcionamento, pódese visitar- e a a igrexa de San Martiñou do Porto, de bela portada de estilo barroco tardíou, construída en 1788 por orde do arcebispo Bartolomé Raxoi e Losada. Unha imaxe ecuestre de San Martiñou custodia a entrada ao templo.

De novo na senda, uns peldañvos xunto a unha fonte dirixen a marcha ao túnel da vía de o tren nun descenso pronunciado. Ante o peregrino móstrase entón a praia da Magdalena e o fabuloso piñeiral de Cabanas, en pleno estuario do Eume; un bo sitio para o refrixerio xa que é unha zona con varios locais hostaleiros e un supermercado que conta con máquinas expendedoras no exterior. También tópase o camiñante co apeadeiro do tren e as indicacións á oficina de turismo do municipio, a poucos metros de allí. Seguindo o paseo, bordeando o piñeiral, os últimos pasos da etapa, alcánzase a ponte sobre o ríou Eume, construído co patrocinio de Fernán Peres de Andrade, Señor de Pontedeume, no século XIV.

A ponte sobre o Eume foi unha infraestructura de grande relevancia desde o Medievo

A ponte sobre o Eume foi unha infraestructura de grande relevancia desde o Medievo

Unha vez cruzado a ponte secular, que deixa á súa marxe esquerda o parque natural das Fragas do Eume, chégase ao fin da etapa, no núcleo da vila de Pontedeume (19 kilómetros a Betanzos / 89 kilómetros a Santiago). Xusto ao deixar a ponte, á dereita, está situado o albergue público de peregrinos. Trátase dunha edificación de planta baixa e de pedra, nas inmediacións da lonxa e o pabellón polideportivo. Para acceder ao albergue é preciso chamar ao 682 469 004 (de luns a venres) ou ao 626 352 069 (sábados, domingos e festivos).

Actividade

Para vivir o camiño debes estar rexistrado e/ou logueado. Dá o primeiro paso e empeza a túa historia!

Actividade recente
Sin avatar
zasjls 17/11/18 19:57:43
00
4/5 estrellas
0 0
correjaco
correjaco 10/07/16 11:42:57
00
4/5 estrellas
0 0
Marisol Sabroso Remacha
Marisol Sabroso Remacha 29/06/16 12:42:09
14
el camino recorriendo Ferrol no me gusto mucho, pero luego mejora potencialmente y la llegada a Pontedeume es preciosa, os recomiendo a todos la puesta de sol en el puente.
1 4
Rafa Carbonero
Rafa Carbonero 25/09/2017 14:32:36
0
pues concluimos nuestro periplo por el camino Inglés, y particularmente mi segundo camino. Tengo que reconocer que viene llorando como un crío pequeño, algo que no me sucedió el año pasado. Creo que las personas con las que me he cruzado tienen "mucha culpa" Tenemos una pagina en facebook @senderismojeringon de esto que podemos denominar un grupo de amigos ya que ni siquiera existe de manera oficial. Más adelante intentaré recabar experiencias ajenas y propias y compartirlas con vosotros. Creo que merece la pena. Abrazos y ya mismo estamos poniendo fechas para 2018. Rafa;)
0
Marisol Sabroso Remacha
Marisol Sabroso Remacha 11/07/2016 19:40:51
1
Rafael , veo tarde tu mensaje

espero encontraras solución a lo del mapa

pero yo te puedo decir que si yo supe orientarme, que es uno de mis grandes defectos, cualquiera puede.

espero que tengas buen camino
1
Ruta relacionada
Localización
Mapa de la etapa
Localidades relacionadas
Perfil etapa
La Voz de Galicia La Voz de Asturias

Puntos de interese

Localidades | Albergues | Aloxamentos | Restaurantes | Guarnicionerías | Médicos | Puntos de interese | Talleres de bicicletas

Contactar | Politica de privacidade | Política de Cookies | | Aviso Legal | Autoría | Mapa Web | Consentimiento

© Copyright LA VOZ DE GALICIA S.A. Polígono de Sabón, Arteixo, A Coruña (ESPAÑA) Inscrita no Rexistro Mercantil da Coruña no Tomo 2438 do Arquivo, Sección Xeral, aos folios 91 e seguintes, folla C-2141. CIF: A-15000649

Desenvolto e administrado por Hyliacom