Hontanas-Frómista

Subida a Mostelares

Tras deixar atrás as majestuosas ruínas do albergue dos Antonianos, cómoda chegada a Castrojeriz. A maior complicación da etapa chega co asalto de Mostelares, rampla longa, continuada e árida. O peregrino entra en Terra de Campos e en Palencia da man do Pisuerga.

A chegada a Frómista, ao mesmo ritmo que as tranquilas augas da canle de Castela, é espectacular.

A etapa (33,1 kilómetros)

O peregrino despídese de Hontanas (459 kilómetros a Santiago) a través da rúa Maior. Ao pouco de deixar atrás a piscina da localidade, o Camiño crúzase coa estrada BU-P-4013. Pronto nace unha senda de terra a man dereita que, catro kilómetros más adiante, volverá a enlazar co asfalto. Entre medias, pouco que reseñar salvo as ruínas dunha vella torre. De regreso á estrada (de dobre carril pero moi estreita e sen beiravías, e por tanto incómoda e perigosa), o peregrino pode acubillarse en busca de sombra durante un treito grazas aos fresnos que balizan a vía.

Ao fondo destacan os restos do mosteiro de San Antón, hoxe reconvertido en albergue privado. Este mosteiro, que estivo baixo protección real, foi fundado no añou 1146, a pesar de que os restos que quedan daquela impresionante construcción son do século XIV. Foi preceptoría xeneral da orde dos antonianos e na súa igrexa, que era de tres naves, practicábase a cura do chamado mal de lume ou lume de San Antón, unha enfermidade moi estendida na Idade Media e que se producía por comer cereais con cornezuelo, un fungo desenvolvido no centeo.

O Camiño de Santiago pasa por baixo dos dous belos arcos do pórtico elevado que protegíá entrada á igrexa, unha circunstancia que non é habitual ao longo do Camiño Francés. Os peregrinos aún poden distinguir a man dereita as dúas alacenas que hai no pórtico, onde os monxes deixaban alimento para aqueles peregrinos que cruzaban o lugar a horas intempestivas. Desde o verán do añou 2002 este antigo hospital para peregrinos se convirtió nun refuxio privado, un dos de maior encanto de todo o trazado francés. Desde tan excepcionais ruínas, volta á estrada, vía que non se abandona ata a chegada a Castrojeriz (24,1 kilómetros a Santiago).

Este núcleo, polo seu tamañou, a súa importancia e os servizos que ofrece, é unha boa opción para pasar o resto do día e o que realice a ruta sen os abafos do calendario pode exporse mesmo facer noite. Convén ter en conta que desde este punto ata o seguinte albergue distan 19 kilómetros, e entre medias, un forte repecho. Para os que cheguen fatigados, o acceso ao corazón da localidade pódese converter en tedioso, xa que Castrojeriz experimentó un importante crecemento nos últimos añvos, pero o corazón da localidade, a maior parte dos servizos que adoitan ser requiridos polos peregrinos e os turistas atópanse na parte final.

Por Mostelares a Terra de Campos

A magnífica Castrojeriz abandónase en busca da Terra de Campos. Antes é necesario salvar un bo escollo. Desde o momento no que se cruza  a mesma estrada que conduce aos romeus a Castrojeriz, obsérvase, aún de lonxe, o alto de Mostelares. O perfil da etapa deixa entrever unha pequeña dificultade, con todo esta ascensión presenta un bo grao de dureza, sobre todo, en función das condicións climatológicas. Non hai sombra que ofreza un respiro nin unha fonte na que saciar a sede, e  o vento adoita facer acto de presenza na zona.

Paisaxe de Terra de Campos

Antes, paseo en chairo, atravésase un pequeñou ponte ata a chegada a un cruzamento no que, tal e como indican os letreiros, débese tomar á esquerda. A vía para coroar esta tachuela é maiormente de terra, aínda que también existe algunha zona na que as pequeñas pedras gañan algo de protagonismo. Dous señales verticais de tráfico achegan información: durante algo más dun kilómetro existe un desnivel medio superior ao 12%. A media subida, un pequeñou homenaxe en pedra ao peregrino José G. Valiñou.

Unha vez arriba, o peregrino atópase cunha humilde zona de descanso. Aos poucos metros, o Camiño, polo menos os seus indicadores, abandona a pista nun pequeñou desvíou algo borroso. As malas herbas brotan con forza, señao de que a maioría de os pés optan por continuar recto, conscientes de que en menos de trescentos metros volverá a enlazar.

Hospitalidade en San Nicolás de Ponte Fitero

Tras a conclusión de leste pequeñou tramo sobre chairo pola azotea, o romeu enfróntase a un vertixinoso descenso por unha pista recentemente asfaltada, no que se levanta unha lápida en homenaxe a un romeu malagueñou falecido. Desde as alturas, privilexiadas e á vez sinxelas vistas dunha mostra da Terra de Campos. Ao finalizar a parte do descenso más pronunciado de novo o Camiño volve transformar en terra. Un cruzamento indica a dirección a seguir tanto para os que opten por achegarse a Ítero de la Vega (dereita), pequeña localidade con albergue, como para os que prefiran seguir camiñando (esquerda). Unha vez conquistado o alto de Mostelares, os tramos de descenso predominan con claridade sobre os chairos e as subidas.

Nun dos contados repechos, fronte á zona de descanso, atópase a fonte do Piollo. A primeira vista non é moi atractiva, pero o seu cañou verte unha auga de tal riqueza que os veciños das localidades próximas percorren varios kilómetros ata o manancial para encher enormes garrafas co seu prezado líquido. O peregrino achégase ao ríou Pisuerga, fronteira entre as provincias de Burgos e Palencia. Antes, a sinxela e sensacional ermida de San Nicolás de Ponte Fitero. De estilo románico, perteneció á orde de San Juan de Jerusalén. Permaneció abandonada durante centos de añvos ata que Paolo Caucci, catedrático da Universidade de Perugia e presidente do Comité Internacional de Expertos do Camiño de Santiago, decidió rehabilitala. Funciona como un dos albergues más singulares de todo o Camiño. Allí cúmprese co ritual do lavado de pés aos peregrinos.

Explícao Liño Tomasso, hospitalero maior da Confraternita dei San Jacopo dei Perugia: «Á tardiña, de acordo coa más venerada tradición xacobea en cumprimento do mandato evangélico, mentres se lles seca o pé elixido, o hospitalero que oficia, recuberto pola esclavina da Confraternita, arrodillado, dilles: 'No nome de Cristo, acollémosche no hospital de San Nicolás; que o descanso che reconforte e che dé forzas para que continúé o teu camiño ata Santiago'. Un ósculo no pé sela a cerimonia.

A continuación pásase á cea, na que non hai alumado oéctrico senón ver. Tras unha breve bendición, coa que adoita reiterárseles o desexo dun feliz camiñar, os hospitaleros servimos a comida, na que non adoita faltar pasta, aderezada con parmesano, e viño, en consonancia coa más antiga tradición hospitalaria do Camiño de Santiago». A poucos metros da ermida atópase a ponte Fitero, mencionado no Códi Calixtino. Alén do ríou, un arborizado carreiro a beiras do Pisuerga conduce ata Ítero de la Vega.

Pola canle de Castela

Iglesia en Frómista

A obra, encargada a mediados do século XVIII polo marqués da Enseada, famoso ilustrado español, tenía como principal obxectivo ofrecer unha saída ao mar dos excedentes de cereal. En total, 207 km de ingeniería hidráulica. Polas súas tranquilas augas navegaban barcazas de sol a sol, nunha primeira épouca impulsadas por un sistema mixto de arrastre e ver, aínda que co paso dos añvos só se conservó o arrastre mediante caballerías. O peregrino deberá atravesar as súas augas por unha ponte sobre unha esclusa cuádruple, xa ás portas de Frómista. As vistas son excepcionais.

En bicicleta

Precaución na chegada a Castrojeriz. Estrada estreita con pouco tráfico pero na que conviven coches en ambos os sentidos, vehícus agrícolas, peregrinos e bicigrinos. A única complicación desta etapa atópase no Alto de Mostelares. Subida esixente. Convén ter os freos ben calibrados para o descenso. É un tobogán.