Roncesvalles-Zubiri

Aínda que gran parte dos romeus iniciaron a súa andaina o día anterior desde Saint Jean Pied de Port atravesando os Pireneos e a fronteira entre Francia e España, esta xornada constitúe o bautismo de lume para un bo número de peregrinos. Desde Vivecamino.com detallámosche todo o transcurso da etapa, sen dúbida una das máis duras e bonitas do Camiño de Santiago

A etapa arrinca desde Roncesvalles, emprazado a case mil metros sobre o nivel do mar, e finaliza en Zubiri, a cincocentos metros de altitude. Con todo, ao chegar á meta moitos peregrinos coinciden na sensación de que apenas se perdeu altura. Os tramos de descenso son longos e acusados e combínanse con esixentes ramplas cara arriba, transformando a xornada nunha dura e preciosa etapa rompepernas.

A etapa (26,2 quilómetros)

O Camiño de Santiago despídese de Roncesvalles (755 quilómetros a Santiago) a través dunha pista de grava miúda paralela á estrada (N-135). Xusto á saída de tan histórico enclave un cartel indica aos vehículos a distancia á meta final. Santiago de Compostela: 790 quilómetros. Con todo, os peregrinos que sigan a ruta xacobea teñen por diante 781 quilómetros ata a capital galega. Aos poucos a grava miúda deixa paso á terra e a N-135, que continúa moi próxima á ruta, pérdese de vista polos carballos, faias, abetos e acivros do bosque de Sorginaritzaga, que no idioma local significa caraballeira das bruxas.

No século XVI, o bosque de Sorginaritzaga acolleu a celebración de múltiples aquelarres (queima de persoas acusadas de practicar a bruxería impulsadas polo Tribunal da Inquisición). Aos pés do Camiño atópase unha réplica da Cruz Branca, plantada pola Igrexa para purificar a zona, que divide os termos municipais de Roncesvalles e de Burguete.

A Cruz de Roldán

A Cruz Branca, como se pode ler na base, tamén se coñece como a Cruz de Roldán. A lenda conta que neste punto descansan os restos do popular comandante de Carlomagno, aínda que os historiadores especializados descártano por completo. A finais do XVIII foi gravemente danada por un raio e poucos anos máis tarde as tropas revolucionarias francesas, que se tomaron a lenda ao pé da letra, déronlle o golpe de graza, eliminando así un símbolo da derrota dos seus antepasados ante os vascóns.

A súa reconstrución non se culminou ata o 2006. Ao chegar a unha nave hai que tomar o carreiro á esquerda que devolve o Camiño de Santiago á N-120, cruzar a estrada e avanzar por unha pista de grava miúda, deixando atrás un merendeiro. A ruta xacobea volve saír á estrada. Durante un pequeno tramo o peregrino comparte espazo cos vehículos ata a entrada no núcleo de Burguete (24 quilómetros a Zubiri), no que os romeus dispoñen de todo tipo de servizos.

En Burguete

Esta pequena localidade forma parte da ruta Hemingway, xa que era un dos puntos de visita obrigada do afamado escritor durante as súas estancias en Navarra. Antes e despois dos Sanfermines, o autor de Festa relaxábase pescando troitas no río Irati. Á altura da oficina do Banco Santander, hai que virar á dereita e descender por unha pequena rampla, cruzar unha ponte de madeira sobre un regato e tomar o carreiro de terra.

Magníficas vistas dos cumes dos Pireneos.

Falso chairo ata unha cerca. Sálvase un par de pequenos regatos a través dunhas estruturas de pedra e descéndese por estrada local ata Espinal (20 quilómetros a Zubiri). Cara ao alto de Mezkiritz Xusto antes de que a N-120 abandone Espinal, cóllese un cruzamento a man esquerda ben sinalizado. Aquí empeza a subida ata o alto de Mezkiritz (19 quilómetros a Zubiri).

Pequeno tramo asfaltado e desvío cara a unha rampla de grava miúda no que a proximidade dos enreixados e as ramas das árbores das beiras poden resultar atafegantes. Este é o tramo máis esixente da ascensión. Antes de coroar atravésase un basto prado por un estreito carreiro de terra, aínda que paga a pena desviarse uns metros da ruta e camiñar cara ao infinito para gozar das espectaculares vistas do val.

Uns metros máis adiante, cruzamento coa estrada N-135. Na marxe dereita do camiño existe unha lápida dedicada á nosa Señora de Roncesvalles na que non faltan flores. O romeu intérnase nunha zona de árbores na que dominan as faias e as bruscas pendentes a favor. Tras un novo encontro coa estrada, cóllese un estreito camiño a man dereita ata a chegada a unha rotonda.

Tramo lousado paralelo á vía que xa non se abandona ata Gerendiain, unha pequena localidade do concello de Erro que reparte as súas edificacións a ambos os dous lados da estrada pero que concentra os seus modestos servizos na marxe esquerda. Gerendiain ten un bar con terraza na praza principal no que fan bocadillos, a casa de turismo rural La Posada Nueva e un pequeno supermercado xusto á saída do pobo (La Tiendita de Biskarret) no que non falta de nada.

Último punto no que é posible o avituallamento ata final de etapa. Esta pequena pero histórica aldea contou cun hospital de peregrinos que funcionou ata a inauguración do complexo de Roncesvalles.

Monumento a un peregrino xaponés

A seguinte localidade no Camiño é a veciña Lintzoáin. Entre medias, un tramo de descenso, pastores e unha chea de ovellas. Nesta localidade, a pesar de ser a capital administrativa do val, é complicado repor forzas. O letreiro dunha coñecida marca de cervexas á saída do pobo pode levar a engano. É a sociedade gastronómica (as sociedades gastronómicas do País Vasco e Navarra adoitan permanecer pechadas e só é posible acceder a elas a través dunha invitación dun socio). Deste xeito, o peregrino que pretenda saciar a sede en Lintzoáin terá que conformarse coa fonte do pobo.

O taxista local Patxi (649 725 951) é o encargado de cubrir a zona. Unha esixente rampla sobre asfalto dá paso a outra aínda máis dura sobre grava. O ascenso ata o alto do Erro non é continuo e a combinación de violentas pendentes con tramos de descenso dificulta a súa conquista. A dureza compénsase coa beleza da paisaxe. Un maxestoso bosque no que non domina ningunha especie sobre as outras de forma clara. Piñeiros, bidueiros e carballos repártense o protagonismo.

Nunha zona de descanso atópase unha homenaxe ao peregrino xaponés Shingo Yamashita, falecido no 2006. Ao seu lado, un par de troncos colocados a modo de bancos.

En descenso para rematar

Xa en descenso, ao deixar a man esquerda unhas grandes torres eléctricas, o Camiño de Santiago crúzase coa estrada. Alén da mesma continúa a ruta xacobea, aínda que é inevitable realizar unha pequena parada para gozar das vistas desde o miradoiro (4 quilómetros a Zubiri).

A baixada ata Zubiri é un dos traxectos máis perigosos de todo o Camiño Francés. Cada ano, multitude de peregrinos teñen que abandonar ao pouco de pór en marcha a súa aventura. Escordaduras, torceduras, golpes... Algunhas ramplas parecen cantís e o firme non acompaña, xa que pedras de todos os tamaños e formas combínanse complicando aínda máis o descenso. Convén prestar moita atención.

O descenso desde o alto ata Zubiri son 4 quilómetros nos que non é estraño que se necesite empregar máis tempo que nos 4 de ascenso.

En bici

Moitísima precaución no descenso do alto do Erro ata Zubiri. Recoméndase tomar a estrada. Incluso os moi expertos sufrirán para non botar pé a terra. Todos os anos se producen multitude de lesións. Etapa dura. Realízase moito descenso, pero algunha das ramplas que se atopan nesta xornada son inesquecibles. Moitos ciclistas optan por seguir a estrada, xa que o firme non acompaña nalgún dos tramos, aínda que cunha bicicleta de montaña pódese ir pola ruta xacobea sen maior problema que un par de cercas e un par de regatos, nos que é necesario baixarse da bicicleta. Para os que opten polo asfalto, a estrada non é moi transitada. É unha zona de gran tradición ciclista, polo que os condutores de coches están habituados a convivir con xente circulando sobre dúas rodas. E nótase.