Viladerrei-Allariz

Allariz

Esta xornada é unha das menos agradecidas da Vía da Prata. Fóra dalgúns tramos, como dous belos descensos que respectan a traza histórica e polos que se chega a San Salvador dous Penedos e á aldea de Paicordeiro, a maior parte do trazado transcorre por estrada.

No inicio, a vía milenaria aprovéitase das facilidades do val da Limia para avanzar durante varios quilómetros por rectilíneas pistas de concentración. No apartado monumental destaca Sandiás, co seu belo templo e torre de homenaxe, e a pequena aldea recuperada de San Salvador. A meta, a capital allaricense, é unha gran recompensa.

Etapa (36 quilómetros)

O día arrinca no albergue de Viladerrei, situado case nos límites entre este núcleo e a capital do municipio, Trasmirás, cara a onde se encamiña a vía. Para chegar a esta poboación o peregrino deberá proseguir primeiro pola beiravía da N-525 e, chegados xa ao enclave, pola beirarrúa, durante case 2 quilómetros. Ao longo do propio percorrido urbano por Trasmirás o camiñante localizará unha gasolineira -con tenda- e algunha sucursal bancaria, así como cafés e un supermercado. O trazado continúa recto ata que á altura da igrexa dá Virxe dá Graza un sinal desvía a travesía cara á esquerda. Prosegue entón, aínda por asfalto e en ascenso, pola OU-1106, estrada que se dirixe cara a Chamusiños.

Tras a subida, e antes dun paso elevado sobre a autovía, outro sinal guía o Camiño á dereita, cara a unha longa pista que atravesa campos de cultivo. Este traxecto aprovéitase da chaira da Limia e avanza sen desniveis durante máis de 2,5 quilómetros por unha pista que poderá encharcarse tras un período de fortes choivas. Haberá que estar atento aos cruces. Evítanse dous con pistas de terra e outros dous con estradas locais e séguese de fronte. Será entón cando un sinal desvíe a travesía cara á esquerda para enlazar cunha estrada local que salva a autovía por un paso inferior. O peregrino alcanza entón a mouteira 161,394, que lle guía de novo cara a outra pista de concentración similar a por onde viña, aínda que nesta ocasión a travesía si conta con algunha pequena elevación e, nos seus últimos metros, troca ao asfalto.

Séguese sempre de fronte, evitando novos cruces, ata que un sinal e unha mouteira (158,325) xa conduce ao camiñante cara á dereita, en dirección ao pequeno núcleo de Zos, aínda no concello de Trasmirás. O camiñante serpentea polo caserío da poboación. Cobre dúas cruces á esquerda e enfila xa cara á saída do núcleo. Ao seu termo, a vía prosegue de novo cara á esquerda aínda que, metros a continuación, un sinal xa a desvía cara a unha nova pista de concentración rectilínea, que arrinca cara á dereita. Similar ás dous anteriores, por ela avanzarase durante máis de dous quilómetros. Sálvanse tres cruces e, no cuarto, onde se sitúa a mouteira 155,421, tómase unha pista á dereita, que se dirixe cara a unha fábrica de patacas. Nun cruzamento, que se toma cara á esquerda, a pista xa é de asfalto e é por ela por onde o peregrino aproxímase a un perigoso cruzamento coa N-525.

Realizada a intersección, proséguese por asfalto, por unha cómoda pista que salva o río Limia e, metros a continuación, evita, por un paso inferior, a autovía. Desta forma chégase a Boado, a segunda localidade intermedia da etapa, pola que o camiñante se penetra despois de salvar un cruzamento coa OU-1105. O nome deste núcleo rural, onde abundaban as fontes e charcas, pode derivarse dun termo celta relativo á auga. Percórrese en ascenso, deixando a man dereita un cruceiro e, alá no alto (a vía non se achega ata alí), a bela igrexa románica de San Pedro de Boado. Pero o percorrido por esta poboación vira cara á esquerda e, ante un novo cruzamento, onde se sitúa a mouteira 153,911, segue de fronte. O peregrino xa avanza entón por unha estrada, que pasa por encima da autovía. Adiántanse novas casas e alcánzase un intersección coa N-525. Crúzase esta estrada e séguese de fronte por unha pista que avanza pola parte traseira dunhas casas e que, aos poucos, gana en anchura. Este tramo é de agradable tránsito ao discorrer entre árbores e co río Limia a man esquerda.

Xinzo, unha das capitais do entroido galego

Continúase sempre de fronte ata chegar a unha cruzamento coa estrada OU-304, ben indicado, e xa situado no propio Xinzo de Limia, unha das localidades galegas que conforman o Triángulo Máxico dos Entroidos. Nesta vila a pegada xacobea máis evidente atópase na portada románica da igrexa de Santa María, nun de cuxos capiteis se localiza unha vieira. O itinerario urbano iníciase nesta OU-304. O peregrino vira á dereita para comezar percorrido por ela pero, acto seguido, abandónaa e prosegue cara á esquerda pola rúa Rosalía de Castro. Avanza por esta longa rúa e non cambia de dirección ata desembocar na avenida de Madrid, unha das principais rúas de Xinzo, onde os peregrinos acharán todo tipo de servizos. Continúase sempre de fronte, deixando a man esquerda a estación de autobuses e un inmediato parque. Será pouco despois cando os camiñantes deban estar atentos. Nunha rotonda enfilarán cara á esquerda, cara a Vilar de Santos e Celanova, en dirección á ligazón coa estrada OU-531. Deixan a man esquerda un gran supermercado e continúan de fronte, nun camiño de novo indicado con mouteiras (149,708). Nunha primeira rotonda, tras a que xa finaliza o núcleo de Xinzo, séguese de fronte, do mesmo xeito que nunha posterior.

Xinzo de Limia

O peregrino discorre xa pola beiravía da estrada OU-531, pola que se penetra no concello de Sandiás. Non queda máis remedio que cubrir tres quilómetros por este asfalto para chegar á poboación de Vilariño dás Poldras. Un cartel destaca o descubrimento no lugar de varios miliarios romano s-columnas de pedra que servían para indicar a distancia de mil pasos-, que testemuñan o paso polo lugar da vía coñecida como Via Nova ou vía XVIII do Itinerarium Antonio.

Unha boa sinalización desvía o itinerario da estrada (mouteira 144,988) cara a unha pista asfaltada que arrinca cara á dereita e, sempre en ascenso, percorre o enclave. Deixa a man esquerda a igrexa parroquial, con pequena área recreativa, e, metros a continuación, xa desemboca na estrada OU-1116. Avánzase por este asfalto, que coincide coa coñecida como rúa dá Pata, e adiántase un bar que pode servir de axuda a algún peregrino, a Taberna San Marco.

A travesía prosegue pola mesma estrada, aínda que xa en descenso. Moi próxima localízase a seguinte poboación, Ou Couso dá Limia, que se atravesa durante máis de 1 quilómetro pola mesma estrada. Ao longo do traxecto o peregrino adiantará algún lavadoiro con fonte. Ao seu termo, sempre na OU-1116, localízase outro socorrido bar-tapería-tenda As Fontes.

Varios quilómetros por estrada

Un breve traxecto deixa ao camiñante na cabeceira do municipio, en Sandiás, poboación con suficientes servizos, e onde os peregrinos poderán facer un alto no seu Camiño no albergue que atopan ao seu inicio. A vía excede o desvío ao refuxio e comeza un tramo común coa N-525. Desde este punto ata Allariz aínda restan 12 quilómetros por estrada. O núcleo abandónase pola nacional, estrada que deixa a man dereita dúas das visitas máis recomendables da zona e da xornada. Primeiro os camiñantes poden visitar a igrexa de San Esteban (século XVI), de bela fachada tardogótica -fiel reflexo da influencia portuguesa e da arte manuelino no sur de Galicia-, con cruceiro á fronte e chan empedrado.

Máis afastada, aínda que non son poucos os peregrinos que se desvían ata o lugar para facerse unha foto, localízase a Torre de Sandiás, unha antiga fortaleza levantada posiblemente a metade do século XII sobre un antigo castro, e da que tan só consérvase parte da torre da homenaxe. Ao seu pé pódese admirar unha extraordinaria panorámica da agora desecada lagoa de Antela, un humidal que chegou a ser un dos máis importantes e dos maiores de España. Ocupaba unhas 3.600 hectáreas e en época de augas altas chegaba a ter sete quilómetros de longo e seis de ancho. De volta á vía oficial, proséguese itinerario pola estrada e excédese primeiro un taller, que pode sacar dun apuro a algún ciclista, e un quilómetro máis tarde, e a man dereita, un coñecido restaurante, Novaíño, de comida caseira e sinxela.

O peregrino alcanza entón a poboación Piñeira de Arcos, que tan só atravesarase brevemente. Sálvase o propio río Piñeira e, acto seguido, unha frecha desvía a vía cara á esquerda, en dirección a Coedo, núcleo aínda distante en dous quilómetros. Proséguese itinerario por unha pista asfaltada e adiántase unha pequena área, con mesas ao aire libre e fonte, onde poder facer un descanso.

O camiñante despide o concello de Sandiás e xa se penetra no de Allariz, un cambio que afecta á numeración da estrada, que pasa a ser a OU-0154. Excédense casas illadas que corresponden á aldea Pegas do Cotorro e, pouco despois, e xa en ascenso, alcánzase o núcleo de Coedo. A vía non entra nesta poboación xa que un sinal, situada nada máis exceder o cartel do núcleo, desvíaa por unha pista de terra que sae á dereita. Aínda así, hai camiñantes que optan por internarse rapidamente no enclave para poder contemplar o seu cruceiro e, sobre todo, a bela igrexa de Santiago de Coedo, que conta con referencias ao Apóstolo.

Reconfortantes tramos arborizados

De volta á senda oficial, a travesía prosegue pola mencionada pista de terra, nun dos tramos máis belos da xornada, que rehuye o asfalto e avanza escoltado por sombras e especies autóctonas. Ademais, se se segue un desvío (non situado no camiño oficial) o peregrino poderá achegarse ata a sobria e elegante capela da nosa Señora das Puertas Abertas. Case uns 1,5 quilómetros despois, a senda desemboca noutra poboación de construcións tradicionais, múltiples hórreos e diversas fontes, Torneiros, que se atravesa fugazmente.

Ao seu termo, e sobre un pista non moi firme, iníciase un breve ascenso ata que unha mouteira (134,985) volve afastar a vía do asfalto e condúcea cara a outro belo tramo que, con todo, pode resultar problemático ante a confusión que xera algunha mouteira esnaquizada. Por iso, convén estar atento aos distintos sinais. Este carreiro desemboca nun tramo asfaltado, onde se sitúa unha nova mouteira (133,933), que guía a travesía cara á esquerda, en dirección a San Salvador.

Xoia artística e bela baixada en San Salvador

Para evitar a confusión o camiñante tamén conta coa opción de proseguir desde Torneiros por asfalto. Ascéndese unha costa e, no alto, e ben indicado, proséguese brevemente cara á dereita ata que unha mouteira desvía a senda á esquerda, cara a un dos tramos, sen dúbida, máis belos deste variante norte da Vía da Prata. Nel respéctase a traza histórica. O descenso discorre entre curvas e por unha pista de terra de inmellorable cuberta vexetal. Nunha xornada de demasiada estrada os pés dos peregrinos agradecerán esta paréntese. Iso si, antes de chegar a San Salvador dous Penedos os camiñantes retornan ao asfalto. A aldea rural e solitaria ?e case semiabandonada- á que se accede a continuación é outra das claras recompensas da xornada.

San Salvador dos Penedos

Situada nunha contorna de gran beleza natural, no val allaricense polo que discorre o Regacho dás Fontes, trátase dun lugar onde reina o silencio e a tranquilidade e desde onde se teñen magníficas panorámicas dos montes As Picotas e Ou Castelo. O caserío, de pedra e boa cantería, foi, en moitos casos, restaurado. Pero se por algo é coñecido é lugar é polo seu templo, onde se garda una das catro grandes imaxes románicas de Cristo crucificado que se conservan na provincia e das poucas que quedan en Galicia. Esta é a súa gran xoia artística. Crese que foi tallada nos primeiros anos do século XIII.

Tras a parada de rigor neste enclave o camiñante acomete a continuación outro carreiro marabilloso que, en descenso, condúcelle ata a aldea de Paicordeiro. De novo, estes son quilómetros para gozar. O peregrino avanza entre unha frondosa arboleda e muros de pedra e pisa varios tramos empedrados. Entremedias, atopa a denominada fonte do santo, manancial situado na roca do que se contan diversos milagres.

A bela baixada deixa ao peregrino en Paicordeiro, distanciado en pouco máis dun quilómetro de Allariz, que xa se otea desde o lugar. Unhas mesas ao aire libre reciben ao camiñante ao comezo do percorrido por este núcleo, que se atravesa en descenso. Entre curvas e cunha forte baixada cóbrense sobre asfalto os metros que lle separan da capital allaricense. Para chegar ao centro aínda haberá que cruzar unha estrada, proseguir por unha rúa de bo firme e, ante unha nova bifurcación, continuar cara á dereita e desembocar na rúa As Laxas. Por ela o peregrino aproxímase ao centro histórico desta bellísima localidade, un dos pobos con maior encanto de Galicia.

En bicicleta

Etapa sen ningunha dificultade para os ciclistas ao discorrer maioritariamente por asfalto. Desde Torneiros pódese evitar o camiño pedestre e seguir por estrada ata a aldea de San Salvador. A xornada cubrirase con gran celeridade.