Mondoñedo

Mondoñedo ©Panoramio /NO VIEWS NAJI

A historia de Mondoñedo escribiuse ao redor da praza da Catedral. Foi testemuña e parte dos acontecementos que marcaron o devir da vila, como a execución do mariscal Pardo de Cela, insumiso en tempo dos Reis Católicos ante a Doma e Castración do Reino de Galicia. Epicentro do pobo, ao seu redor encadéase o Mondoñedo monumental, encabezado pola súa Catedral, consagrada en 1242. As obras do templo prolongáronse durante os séculos XIII e XIV.

As posteriores ampliacións e remodelacións realizáronse nos séculos XVI e XVIII, conferindo o aspecto actual de catedral axeonllada polas súas perfectas proporcións e pouca altura. Recolle diversos estilos arquitectónicos (románico, gótico e barroco) e posúe un claustro interior que dá acceso ao Pazo Espiscopal. Destaca no conxunto, con planta de cruz latina, o rosetón da fachada e as pinturas murais de época medieval da nave central, especialmente a escena da Degollación dos Inocentes.

O interior alberga o Museo Catedralicio, de recomendada visita por estar considerado un dos mellores do país nesta temática, por variedade e valor das pezas. Fronte á Catedral consérvase o edificio do consistorio vello, actualmente sede da Oficina de Turismo e Biblioteca Municipal. E ao virar a esquina xorde o Mosteiro da Concepción, do século XVIII, edificado sobre antigas casas e terreos limítrofes coa muralla medieval da vila, o que supuxo a perda dunha das súas portas, a de Batitales. A uns pasos da Catedral está a Fonte Vella.

Levantouse sobre unha anterior no ano 1548 por orde do bispo Diego de Soto. Coroa a construción o escudo imperial de Carlos I. Xunto á fonte sitúase a casa natal do escritor Álvaro Cunqueiro. Na visita a Mondoñedo non pode pasar por alto o Real Seminario Conciliar de Santa Catalina. é o edificio de maior tamaño e foi construído en 1583 por iniciativa do Rexemento da cidade para instaurar un colexio segundo o acordado no concilio de Trento.

O monarca Carlos III outorgoulle o título Real. A biblioteca, que comezou con 245 obras, contén actualmente máis de 25.000 volumes e atesoura un centenar de incunables e un manuscrito de finais do século XIII. Nas inmediacións da alameda érguese o hospital de San Pablo e San Lázaro, construído en 1750 a instancias do bispo Sarmiento. A localización do antigo albergue de peregrinos veu determinada pola falta de espazo no centro da cidade para unha edificación de tal envergadura. Tamén alí se localiza o santuario dos Remedios, refuxio da patroa da localidade.

Nun dos accesos máis antigos de Mondoñedo eríxese a Ponte do Pasatempo, paso do Camiño Real sobre a canle do Valiñadares. Di a lenda que alí os cóengos da Catedral entretiveron á muller do mariscal Pardo de Cela. Ela acudía rápida á cidade cun indulto dos Reis Católicos para o seu marido, a piques de ser axustizado. Non chegou a tempo pola interrupción na ponte, e o seu esposo foi degolado na praza ese mesmo día, o 17 de decembro de 1483.

Contorna natural Singular pola súa riqueza paisaxística e biolóxica, sobre a extensión do municipio sinalizáronse diferentes rutas de sendeirismo, como a Ruta da Auga, Ruta das Rochas ou Ruta dos Baos. Pero non cabe dúbida de que o monumento natural único son as Covas do Rei Cintolo. Máis de 6.000 metros de galerías fan do complexo kárstico o máis grande de Galicia. Unha auténtica viaxe ao centro da Terra.

A cova está divida en tres galerías, esculpidas pola auga nun enorme macizo de roca calcaria. Como non podía ser doutra forma, existen varias lendas sobre as covas. Préstanse a iso. A máis popular é da que recibe o nome. Conta que o dono e señor de todo o val de Brea, o Rei Cintolo, tiña unha fermosa filla chamada Xila, á que pretendía un conde.

E o amor era correspondido. Pero un feiticeiro, morto de celos, sepultou o reino de Cintolo baixo terra, e con el á moza. A princesa aínda agarda no interior da cova a que un aposto cabaleiro a devolva á vida. Así que se algún pretendente quere comprobar se a moza Xila segue alí, pode apuntarse ás visitas guiadas.

A cavidade abre ao público cada ano en tempada de primavera-verán. É necesario reservar na oficina municipal de Turismo ou chamar ao teléfono 982507177. Os horarios de visita son os venres, ás 17:00 horas, e os sábados e domingos ás 12:00 e 17:00 horas. O percorrido dura unha hora e quince minutos e costa 15 euros.

Barrio artesán O barrio mindoniense dos Muíños, nos arrabaldes do centro urbano, é desde antigo enclave de talleres artesanais. Conserva a esencia, aínda que nada que ver con aquel elevado número de menestrais que abastecían cos seus produtos non só a cidade, senón tamén as poboacións da comarca.

As dúas canles de auga eran o motor de muíños e forxas, o corazón da pequena industria alí asentada. Revitalizan a zona modernos artesáns como o zoqueiro Alberto Geada, impulsor do museo monográfico instalado nunha antiga edificación, xunto a outras como as ocupadas polo muíño, o alfar, o monicroqueiro, a fotógrafa, os serigrafistas ou o pasteleiro.

As festas e feiras

En setembro teñen lugar as festas en honra á patroa da cidade, A nosa Señora dos Remedios. Duran tres días, e a súa xornada grande celébrase o segundo domingo de mes. Outra cita destacada no calendario mindoniense é a feira das San Lucas. A orixe da celebración atribúeselle ao bispo Martín, co gallo da consagración da Catedral no século XIII, aínda que outros apuntan a que a súa raíces se remontan ao reinado de Alfonso VII, un século atrás.

Actualmente a duración dos festexos é de cinco días, do 16 ao 20 de outubro. Todos os xoves, a praza da Catedral acolle un mercadillo de produtos variados, cuxos postos abren ata as 14:00 horas.