Pazos de Mos

Pazo de Mos | Wikicommons. Autor: Stegop

Do marquesado histórico ao centro comunitario do século XXI

O Pazo de Mos é un edificio histórico situado en Mos, zona atravesada por unha antiga calzada romana que unía Bracara Augusta con Tui e Santiago. Orixinalmente a estrutura foi construída no século XVII, máis concretamente entre 1710 e 1720, preto da Igrexa de Santa Baia de Mos. O pazo foi concibido para albergar á familia dos marqueses de Mos, destacando especialmente o seu deseño en L e construción en dúas fases: primeiro a ala leste e despois a norte.

No entanto, co paso dos anos, o edificio sufriu importantes danos por mor dun incendio e da invasión francesa, deixándoo case completamente destruído. Avanzamos varios séculos no tempo, ata os anos 70. O pazo pasou a ser un matadoiro propiedade de Frigoríficos do Louro, pasando despois ao Grupo Coren nos anos 80. Finalmente, Coren cedeu o edificio aos veciños. Dentro da súa arquitectura renacentista, o edificio destaca polas súas tres plantas, balcóns de granito labrado e dúas chemineas de estilo herreriano. Non pode faltar o escudo da Casa de Mos, con orixe no século XIX, e que orixina o actual emblema municipal.

O Pazo de Mos pertenceu á Casa de Soutomaior, concedéndolle o marquesado de Mos en 1586 a Gabriel de Quirós e primeiro marqués de Mos. Ao longo dos anos, o título de marquesado mantívose na familia, chegando ata Mariano Peréz e Peréz de Castro na actualidade.

Despois dun longo período de abandono e ruína, o pazo de Mos foi reconstruído na primeira década do século XXI. Na actualidade utilízase para diversos actos dirixidos á comunidade veciñal e municipal, servindo tamén como espazo comunitario significativo.