O Camiño Baztanés: Etapas e Mapa da ruta xacobea

Recorrido del Camino Baztanés - Bayona-Trinidad de Arre / Vive Camino

Que é o Camiño Baztanés?

O Camiño de Santiago componse por unha ampla variedade de rutas, as cales son divididas en principais e secundarias. Mentres que as primeiras finalizan o seu camiño na Catedral de Santiago, as secundarias serven como ligazón entre distintas localidades. Neste grupo entra o Camiño Baztanés, o cal serve como conexión entre Bayona (Francia), o seu punto de partida, e Pamplona.

Foi unha ruta creada na Idade Media e moi frecuentada por reis, exércitos e peregrinos mentres trataban de cruzar a fronteira entre países. Esta atravesa os Pireneos, aínda que o seu camiño non resulta realmente complexo, senón que na época antiga era unha das favoritas debido a que permite atravesar a zona con menor altitude que outras rutas que percorren o mencionado lugar.

Co paso dos anos, este camiño gañou unha gran popularidade, vendo aumentado o número de peregrinos que se animan a realizar este percorrido. Non só é a altitude do camiño a que facilita que cada vez sexan máis os peregrinos que percorren o seu camiño, senón que as súas extraordinarias paisaxes e os acolledores albergues do lugar conseguen achegar un enfoque único que atraen cada día a máis persoas.

Outro dos puntos que destacan desta ruta é a súa rica historia, onde nos atopamos con personaxes mitolóxicos e todo tipo de lendas que pasaron de pais a fillos e foron compartidas entre peregrinos. Ademais, cobra unha gran importancia polo seu patrimonio folclórico, o cal segue moi presente na zona xunto a unha moi coidada cultura que nos permitirá coñecer segredos do pasado.

Ustaritz / Camino Baztán

Por que elixir o Camiño Baztanés para facer o Camiño de Santiago?

O Camiño Baztanés é tamén coñecido como o Camiño Urdax- Baztan. A súa boa sinalización, historias e a altitude do seu camiño aumentou a súa popularidade, a pesar de que non chega ás altas cifras doutros camiños como o Camiño do Norte. Pero o seu itinerario resulta rechamante para os sendeiristas e persoas de boa forma física, a quen se recomenda realizar este camiño.

A súa complexidade non é elevada nin moito menos conta con pasos perigosos, pero a súa dificultade reside nas sendas pedregosas e, en ocasións, en mal estado. Ademais, ao tratarse dun percorrido realizado por montaña, aínda que non mostre unha excesiva altitude, si presenta certos desniveis que poden entorpecer o avance dos peregrinos menos afeitos a este tipo de camiños.

Un dos motivos que poden levarnos a optar por este camiño é, sinxelamente, a beleza das paisaxes que presenta. Na ruta, preséntase o Val de Baztán, lugar que dá nome a este camiño. Trátase dun dos vales pirenaicos máis espectaculares, destacando tanto pola súa extensión como pola tradición e cultura da zona. Ademais, as súas temperaturas tépedas ofrecen a oportunidade de gozar deste camiño en calquera época do ano.

Entre todas as razóns que poden provocar que un peregrino opte por este camiño, atópase a súa ligazón alcanzable para o Camiño Francés. Por iso, trátase dunha das opcións máis interesantes para os peregrinos que queiran iniciar o seu camiño desde Francia e desexen marabillarse coa primeira gran cidade do Camiño de Santiago, Pamplona.

Baztán - Wikimedia Commons / Euskalduna

Etapas do Camiño Baztanés (Camiño de Santiago)

O Camiño Baztanés dá comezo en Bayona, onde se inicia o quilómetro cero para finalizar a súa ruta en Pamplona. Alí, os peregrinos dan por finalizado o seu percorrido do Camiño Baztanés para dar comezo ao Camiño Francés. Todo isto, tras realizar un percorrido que se atopa dividido en seis fascinantes etapas que nos levan polo Val de Baztán e cruzar as fronteiras entre Francia e España.

O destacable deste camiño atópase na súa boa sinalización, a pesar de que hai zonas a partir de  Olagüe, onde moitos camiñantes esperan unha mellora. Pero, por sorte, en Francia atópase ben sinalizado con pequenos adhesivos que indican o sentido da marcha, de tal forma que, sen necesidade dunha sinalización excesiva, podamos gozar do camiño.

A distancia total que cobre este roteiro é de 110 quilómetros, unindo así Bayona e Pamplona. Divídese en seis etapas, recomendadas para realizar a pé.

• Etapa 1: Baiona - Ustaritz (14,10 km)
• Etapa 2: Ustaritz -  Urdazubi/ Urdax (21,7 km)
• Etapa 3: Urdazubi/ Urdax - Amaiur/Maya (9,57 km)
• Etapa 4: Amaiur/Maya - Berroeta (18,3 km)
• Etapa 5: Berroeta - Olagüe (19,5 km)
• Etapa 6: Olagüe - Trinidad de Arre (19,7 km)

Un dos enclaves históricos mellor conservados desta ruta é o Mosteiro de San Salvador de Urdax, onde rematamos a segunda etapa. Na terceira etapa entramos finalmente no val do Baztán, ao pasar por Otsondo. A cuarta etapa percorre todo o val, e atravesamos a súa capital, Elizondo.

A quinta etapa é a máis dura, pero tamén a máis espectacular polas paisaxes. Cruza o porto de Belate, con fermosas vistas e que percorre os restos da calzada romana. Tamén pasa polo mosteiro de Santa María, que no seu día servía de antigo hospital de peregrinos.

Na última etapa a paisaxe cambia por completo, xa que nos achegamos a Pamplona co seu terreo máis chairo e urbanizado. Esta etapa leva inicialmente ata Trinidad de Arre, pero pódese continuar ata Pamplona. Así sumaríamos un total de 25 quilómetros, que moitos peregrinos optan por facer.

Eguzkilore de proteción nunha porta, imaxe de Wikimedia Commons

Mitoloxía no Camiño de Baztán

O Val do Baztán ten unha rica mitoloxía que se mantén ata os nosos días. Unha das figuras máis recoñecidas do folclore de Baztan é o Basajaun, o señor do bosque. É unha criatura humanoide (algúns parécellesa ao yeti) que alerta aos pastores da presenza de bestas e tormentas. É unha criatura pacífica que busca manter o equilibrio no seu dominio, o bosque de Baztán.

Hai outras figuras, como o malvado cíclope Tarttalo ou Inguma, o espírito dos malos soños. Pero non te avises da presenza de criaturas sobrehumanas no bosque, porque se levas contigo unha flor de cardo (eguzkilore, en Eukera), fará de talismán e poderás camiñar protexido.

Albergues e alimentación durante o Camiño Baztanés

Outro dos motivos polos que é un roteiro que vale a pena percorrer é a súa rede de aloxamentos. E é que aínda que é un camiño que transcorre por pequenos pobos, existen diferentes opcións para pasar a noite en cada un dos lugares nos que terminan as etapas. Desta maneira, é posible atopar un albergue cada 11,5 quilómetros de media. 

Aínda que é certo que na parte española é máis difícil atopar albergues privados, existen outros tipos de aloxamentos como hoteis, hostais e casas rurais, ademais dun albergue municipal en cada final de etapa. Pola súa banda, en Francia, tamén atoparemos variedade de aloxamentos para pasar a noite. 

De todas as maneiras, o máis recomendable é organizar a viaxe con tempo e facer algunhas chamadas aos lugares nos que teñamos pensado quedarnos.

En canto á alimentación, poderemos atopar distintos lugares nos pobos para repoñer forzas durante as etapas. Pero un elemento que non podemos pasar por alto é que a maioría de tramos deste camiño transcorren por medio de bosques e montañas, polo que é importante levar sempre encima provisións de comida e bebida.

Peregrino haciendo el Camino de Santiago - Envato

En que época realizar o Camiño de Baztán?

Aínda que nunca é mal momento para converterse en peregrino, cada roteiro ten unhas características específicas que fan que certas épocas do ano sexan máis adecuadas para levar a mochila ás costas, e iso mesmo sucede co Camiño Baztanés.

Debido á altitude do camiño e o seu percorrido, no que abundan as zonas montañosas, é fácil atoparse con neve nos meses de inverno. Isto, sumado ás baixas temperaturas, converten esta estación na menos recomendable para realizar o Camiño Baztanés. Aínda que se tes experiencia en excursións con estas características, presenciarás unhas paisaxes de ilusión.

Pola súa banda, no verán as temperaturas poden chegar a aumentar máis do que parece, e camiñar durante varias horas ao día pode converterse nunha dura tarefa se somos moi sensibles á calor. 

Por tanto, as épocas máis recomendables para levar a cabo este percorrido serían as estacións de primavera e outono. Na primavera, a paisaxe é moi verde e florecido, e no outono, predominan as cores marróns e laranxas, aínda que aínda se poden atopar árbores verdes, polo que a paisaxe convértese nunha mestura de cores incrible. 

En definitiva, o Camiño Baztanés é un roteiro diferente que vale a pena percorrer. E se estás disposto a ser peregrino durante máis días, lembra que sempre podes unirche ao Camiño Francés e alongar a túa aventura ata Santiago de Compostela.