Mansilla de las Mulas

Mansilla de las Mulas ©Panoramio asanloj

Os peregrinos que chegan a Mansilla polo Real Camino Francés (non pola Vía Trajana) acceden ao núcleo monumental a través dunha das catro portas que tiña a antiga muralla. Trátase da porta do Castillo, situada ao sueste e da que aínda se conservan as súas paredes laterais.

As murallas, a mellor obra de fortificación medieval da provincia de León, datan do século XII, época na que Fernando II repoboou a vila. Cada corenta metros tiña unhas torres exentas que comunicaban cun muro anterior, hoxe desaparecido. Das murallas consérvanse amplos fragmentos de tapial e varios torreóns con ameas. Xunto á porta do Castillo sitúase un monumento ao peregrino, levantado no lugar por ser Mansilla nó de camiños.

Tras realizar un crebo, o itinerario xacobeo prosegue pouco despois pola rúa La Tenada e xa se aproxima a un dos principais monumentos do núcleo, a igrexa parroquial de Santa María (século XVIII), o primeiro templo que existiu en Mansilla ata 1220, ano en que xurdiron outras cinco igrexas que foron desaparecendo en séculos posteriores.

O edificio actual é do século XVIII, construído sobre o anterior. Da mesma época é o retablo do seu altar maior, de estilo barroco. O itinerario chega entón á praza do Pozo, onde se xunta coa variante que procedía da Vía Trajana e que fixo a súa entrada no enclave histórico pola porta da Concepción, tamén coñecida como de Santa María, a porta da muralla que se conserva en mellor estado. Realizada en cantaría, conta cun arco apuntado que se conserva case completo.

Xa unidas ambas as variantes, os camiñantes asómanse á praza do Pozo, onde se sitúa o concello e varias casas con soportais. Esta arquitectura típica tamén se repite na praza do Grano e na praza da Leña. Acto seguido os viaxeiros enfilan cara á saída do enclave. A man dereita deixan a Casa de Cultura San Martín (do século XIII), sede da Asociación de Amigos do Camiño de Santiago de Mansilla, e a man esquerda o convento de San Agustín, que chegou a ser na Idade Media un centro cultural de primeira orde con cátedras de Gramática e Latín e cun arquivo e biblioteca moi importante, que foi arrasado en 1808 polos franceses. Nas súas cornixas aprécianse escudos, cunchas e a Cruz de Santiago, síntomas da importancia que chegou a ter o lugar como centro de acollida de camiñantes.

Na actualidade é sede dun museo etnográfico con máis de 3.000 pezas. Abre de novembro a marzo de martes a sábado, de 10.00 a 14.00 e de 16.00 a 19.00 horas; e de abril a outubro, de martes a sábado, de 10.00 a 14.00 e de 17.00 a 20.00 horas. A entrada xeral costa 3 euros. Un monumento que queda fóra da muralla pero que é moi visitado é o santuario da Virxe de Gracia, templo que alberga a imaxe da patroa de Mansilla, venerada na zona. Construíuse en 1220 e pechouse ao culto en 1787. No século XV achábase escoltado por un Hospital de San Lázaro que acollía a peregrinos. Os romeus despídense de Mansilla pola ponte sobre o río Esla, unha obra medieval do século XII restaurada en 1573. Está formado por oito bóvedas de canón e ten unha lonxitude de 141 metros.

Para quen queiran ter unha gran perspectiva sobre este río, antes de cruzar deben desviarse á dereita, cara El Postigo, unha porta traseira da muralla de reducido tamaño, desde onde se pode contemplar unha gran paisaxe. Ruta dos mosteiros Todos aqueles peregrinos que cheguen a unha hora temperá a Mansilla e queiran aproveitar a tarde para ver algo na contorna teñen dúas posibles visitas culturais que poden resultarlles idóneas. Pero, iso si, debido á distancia o máis aconsellable, salvo para os ciclistas, é que se trasladen en taxi. Unha delas é a do mosteiro cisterciense de Santa María de Sandoval, próximo á confluencia dos ríos Esla e Porma e cuxa construción se iniciou no século XII.

Conserva elementos dos estilos románico, gótico e mozárabe e un gran claustro central nun de cuxos lados se sitúa a igrexa. O que queda do conxunto é visitable, aínda que haberá que pedir a chave á señora Munda, que vive nas súas proximidades. A visita máis recomendada é, con todo, a do mosteiro de San Miguel de la Escalada, situado a máis de 12,5 quilómetros de Mansilla. Fundado a finais do século IX, é de estilo mozárabe, construído sobre unha igrexa visigoda e cun pórtico con doce arcos de ferradura.

A porta, que se abre no extremo oriental da galería, dá paso á capela de San Fructuoso, de arco de medio punto. Abre de outubro a marzo de mércores a sábados de 10.40 a 14.00 e de 15.00 a 17.50 horas e os domingos, de 10.40 a 14.00 horas. De abril a setembro, abre de mércores a sábado de 10.15 a 14.00 e de 16.30 a 20.00 horas e os domingos, de 10.15 a 14.00 horas.