Melide

Melide ©Panoramio tunante80

Melide creceu respectando o seu pequeno pero coidado centro histórico, onde os peregrinos deberán facer varias paradas. Na propia recta de entrada ao núcleo, na avenida de Lugo, os caminantes atópanse coa capela de San Roque, construída no ano 1949 con materiais procedentes das demolidas igrexas medievais de San Pedro e San Roque.

A súa portada principal, románica, é unha das máis belas da arte medieval galega. Ao seu lado levántase, ademais, un crucero gótico do século XIV, considerado por Castelao (escritor, político e un dos pais do nacionalismo galego) como o máis antigo de Galicia.Nun tramo posterior, e xunto á parada de taxis, obviar un curioso paseo da fama, ideado pola Orde do Camiño de Santiago, unha institución extemporánea creada en 1997 seguindo o espírito da antigas ordes militares medievais. Impulsada por un exalcalde de Melide o seu obxectivo principal era o de promocionar a cultura e a gastronomía xacobea e incorporar cada ano a distintas personalidades para que presten xuramento como cabaleiros e damas deste particular corpo diplomático e se convertan así en embaixadores da ruta.

Esta Orde promoveu ata o momento, e sen demasiada fortuna, dúas iniciativas en Melide. Unha delas sitúase no Cantón de San Roque, onde, a partir de varias estrelas situadas na beirarrúa, recoñécese a algún dos seus insignes integrantes e réndese honor ao peregrino anónimo. Xa en pleno casco histórico danse cita os dous exponentes monumentales da localidade: a igrexa parroquial de Sancti Spiritus, antigo convento fundado no século XIV (cun altar maior barroco, restos románicos, sarcófagos góticos, pinturas murais do século XVI e un neno Xesús de marfil) e a Obra Pía de San Antón, pazo barroco do XVII que alberga o concello desde 1860.

Melide ©Panoramio Carlos Sieiro del Nido

A Praza do Convento é, ademais, encrucillada de camiños, pois no lugar conflúen as rutas francesa e primitiva. Neste cruzamento de peregrinaciones levántase o Museo Terra de Melide, emprazado no antigo hospital de peregrinos da localidade, e onde tamén ten a súa sé a oficina de información turísticas, aberta todo o ano.

O museo, onde os caminantes poden rememorar tempos pasados coa forza da memoria, preséntase como un dos máis interesantes da ruta francesa no seu percorrido galego (horario: de luns a sábado, de 11.30 a 13.30 horas e de 17.00 a 19.00 horas e os domingos, de 11.00 a 14.00 horas).Desde a súa fundación hai 30 anos a dirección do museo traballa, con Xosé Manuel Broz á fronte, no estudo e divulgación do patrimonio cultural da comarca. As súas salas acollen unha abundante mostra da singular etnografía da zona (con aperos de oficios tradicionais, juguetes, reloxos...), ademais diso, unha ampla colección de pezas dos castros da comarca (como cerámica castrexa ou hachas do neolítico) e de material medieval.

Entre os vestixios que custodia a galería museística figuran numerosas pezas do antigo castro de Melide, situado na parte alta da vila, O Castelo. Na planta baixa expóñense, ademais, paneis fotográficos dos monumentos do Camiño de Santiago e recórdanse as orixes do edificio. O antigo hospital de peregrinos fundouse no ano 1375, xunto ao convento franciscano. Foi reformado en 1502, nun exemplo de dialéctica arquitectónica entre o antigo e o moderno, e permaneceu en activo ata 1819.

Como curiosidade histórica recórdase que o hospital naceu con 12 camas e que en cada unha delas aloxábanse dúas peregrinos (daquela había que compartir leito), aos cales tamén entregábaselles pan. Antes de partir cara a Santiago tiñan, iso si, que escoitar misa no convento. A lenda conta que moitos romeiros faleceron aquí -están enterrados no chan da propia igrexa- e, ata, sinala que a un cabaleiro francés, Lanzarote Delatour de Auvergiere, tamén morto no hospital, quitáronlle o corazón e trasladárono nunha caixa de prata a Santiago.

Melide ©Panoramio Joaquín Vilas

Antes de saír do pobo, os peregrinos deberán visitar tamén a coñecida como zona do Castelo, que toma o seu nome do antigo castelo que noutro tempo vixiou Melide. Hoxe segue a ser o punto máis alto da localidade e nela sitúase a capela do Carmen, erixida sobre un castro e desde onde se pode obter unha bela panorámica dos tellados de Melide. A ela accédese desde unha rúa empedrada, que continúa á rúa Principal que atravesa o casco histórico.

Xunto ao intenso patrimonio monumental da localidade, Melide tamén é coñecida pola importancia que tiveron nela os diversos oficios tradicionais, algún dos cales aínda permanecen vivos no núcleo histórico. Así, e aínda sen saír da propia praza do Convento, os romeus poderán visitar un taller de zapateiros, Laia, e apreciar como se traballa o coiro. Como outra visita recomendable está o taller de Suso «o ferreiro». Na rúa San Antonio, 10 (próximo ao albergue) este artesano rehabilitou unha antiga casa onde mostra os seus traballos.

Aos peregrinos que acceden ao lugar explícalles como se traballa na forxa e como se preparan os materiais. O local ábreo os domingos pola mañá a partir de Semana Santa. É recomendable, de todos os xeitos, preguntar con antelación se estará no taller (Teléfono: 34 686314234). Para rematar, e como algo significativo, tamén habería que destacar que Melide é terra de gaiteiros, polo que os camiñantes non deberán estrañarse se ao seu paso escoitan o son deste instrumento tradicional galego.

Que facer preto de MelideMoitos peregrinos que se dirixen no verán a Melide fan un alto antes, a apenas dous quilómetros de distancia do centro urbano, na área recreativa de Furelos. Trátase dunha ampla zona verde de recreo con piscinas na que se pode combater a calor estival que azouta con forza esta zona. Para alcanzar o lugar simplemente deberase retroceder desde o centro da localidade pola N-547. O desvío xa está indicado.

O lugar inclúe praia fluvial, merendeiro e xogos infantís, e conta cunha ampla zona de aparcamiento para turismos, motos e bicicletas. Como recomendación gastronómica para aqueles camiñantes que desexen tomar marisco e darse unha pequena homenaxe antes de chegar a Compostela, hai un restaurante moi coñecido na comarca, aínda que xa pertence a outro concello limítrofe (ao de Toques). Chámase restaurante Xaneiro e cobrou fama pola abundancia dos seus menús, pola seu salpicón, e pola boa relación de prezo e calidade. Recoméndase ir os luns, cando se ofrece gran marisco a prezo económico.

O establecemento está situado na estrada que comunica Melide e Toques e goza dun amplo párking. Para chegar a el haberá que tomar desde o centro da vila a Ronda da Coruña (é recomendable reservar con antelación). Teléfono: 34 981505015.