Ribadeo

Ribadeo ©Panoramio /Pedro Ferrer

Coa entrada en Galicia polo ponte dos Santos, inaugurado en 1987, iníciase tamén a visita a Ribadeo, que recibe o camiñante, xunto ao albergue, na zona verde do Cargadoiro. Fin da liña férrea baixo a que se situaban os barcos para cargar mineral, estivo en funcionamento ata 1964 e constitúe na actualidade un inigualable miradoiro en plena desembocadura do Eo.

Seguindo a senda da costa, nun agradable paseo, alcánzase o forte de San Damián, posto defensivo e ofensivo, cobizado pola súa situación estratéxica dende as guerras no medievo. A continuación, a Illa Pancha e o seu faro, iluminando os mariños dende 1859. De volta ao centro da poboación, o visitante encontra no traxecto o peirao de Porcillán, historicamente motor económico de Ribadeo, e agora porto deportivo.

Ribadeo ©Panoramio /© xeima

Continuando o rodeo polo paseo marítimo alcánzase o porto comercial de Mirasol, a outra rada local. Xa na vila, o núcleo monumental disponse arredor da praza de España, en cuxa marxe se ergue a icona arquitectónica da cidade: a Torre dos Moreno. De perfil elegante e moderno, o edificio foi construído entre 1914 e 1915 polos irmáns Juan e Pedro Moreno e Ulloa, indianos retornados con fortuna ao seu Ribadeo natal, no que investiron parte do seu capital e realizaron doazóns, por iso distinguidos como Fillos Predilectos.

Ribadeo ©Panoramio / Sibonei

O inmoble modernista erixiuse segundo os deseños do arquitecto arxentino Julián García Núñez, discípulo de Antonio Gaudí. Contaba xa entón con ascensor e un sistema de recollida de lixo a través de canalizacións internas. Ao outro lado da praza localízase a igrexa de Santa María do Campo, antano convento da orde franciscana, do que a tradición conta que foi fundado polo propio San Francisco durante a súa peregrinación a Santiago. Delimita outra marxe da praza o convento de Santa Clara, unha construción medieval que perdeu parte da súa arquitectura orixinal nun desvastador incendio no século XVI.

Actualmente o edificio está habitado por unha comunidade de relixiosas, de afamada habilitade en repostaría. Completa o conxunto a edificación neoclásica do Pazo de Ibáñez, do século XVIII. Actualmente alberga a sede do Concello de Ribadeo. A residencia foi construída por Antonio Raimundo Ibáñez, Marqués de Sargadelos. Asturiano de orixe, amasou fortuna coa fundación do complexo industrial Sargadelos, dedicado á fundición e á cerámica.

Ribadeo ©Panoramio / Luisa Gila Merino

Na visita a Ribadeo debería incluírse un paseo pola rúa San Roque, vial que conxuga tradición xacobea e modernidade. A peregrinación materialízase nas capelas da Virxe do Camiño e de San Roque, en cuxos arredores floreceron as señoriais construcións modernistas levantadas polos indianos e comerciantes acomodados na vila a finais do XIX e principios do XX.

E o templo máis antigo de Ribadeo, a capela da Atalaia ou da Trindade, de porta gótica (século XIV). Situada nun promontorio sobre Porcillán e a ría, serviu durante séculos de guía para os mariñeiros ao enfilar a entrada ao porto. A ponte de Arante Cando o romeiro se poña en marcha, ao chegar á parroquia máis montañosa de Ribadeo, Arante, cruzará un lugar mítico para o Camiño do Norte, por iso, de recomendada parada durante o traxecto. Trátase do santuario de Nosa Señora das Virtudes, flanqueado polos ríos Lexoso e Arante e onde houbo un hospital de peregrinos.

O templo, datado da primeira metade do século XV, conserva no seu interior unha magnífica colección de murais que foron descubertos en 1970 tras unha capa de cal. O lugar foi ademais testemuña da heroica defensa dos veciños ante os exércitos franceses en 1809, e así recórdao unha placa conmemorativa recentemente colocada na parede da igrexa. As praias As Catedrais é o areal máis popular de Ribadeo e probablemente o máis visitado e fotografado da xeografía galega. As inconfundibles paredes verticais, covas e ocos erosionados na rocha fan desta praia un lugar único, protexido por varias figuras ambientais.

Debe visitarse en baixamar, xa que ao subir a marea queda totalmente cuberta pola auga. Para chegar á praia hai que seguir a estrada da costa, cara a Reinante (Barreiros), ou ben tomar un dos trens que lanza FEVE nesa dirección. Xunto á das catedrais, tambien coñecida como Augasantas, a inmediata do Castro é tamén unha das emblemáticas e concorridas de Ribadeo. Pero o núcleo conta con praias máis próximas, pequenas e abrigadas, como as tres calas que forman o areal do Cargadoiro, a de Rochas Blancas ou a Dos bloques, máis aberta e próxima ao porto comercial. Esteiro do río Eo A braña protexida inclúe un tramo duns catro quilómetros do curso baixo do Eo, aínda baixo a influencia mareal, e a parte máis externa da ría, ata Illa Pancha, xa en mar aberto, silueteado por costa rocasa baixa.

Os bancos de area predominan nos tramos medios e externos do espazo natural, mentres que as limosas chairas intermareais se estenden na metade interna do esteiro.

Festas e feiras

Ribadeo ten no seu calendario festivo unha longa lista de celebracións, dende as respectivas festas parroquiais a un amplo cartel cultural que engloba cine, música, deporte e gastronomía. Como vila mariñeira, celebra en xullo as festas en honor á virxe do Carme, pero o evento por excelencia é Santa María, patroa da localidade, o 8 de setembro. O dia anterior saen a desfilar os centenarios Cocos, os xigantes animados de cartón pedra, que tamén frecuentan as rúas ribadenses con motivo das festas en honor ao copatron da localidade, San Roque, a mediados de agosto.

En canto ás feiras, celébrase mercado todas as mañás dos mércores, na praza de abastos. Durante o verán, hai mercado todos os domingos con produtos de horta. Tamén abre ese día o pequeno comercio local (todo o ano), aínda que pecha as mañás dos luns.