Verín

Verín ©Panoramio / unacharra

O elemento arquitectónico e patrimonial máis relevante da zona pertence ao municipio veciño de Monterrei. Trátase do castelo que leva o nome desa localidade, e que coroa desde o alto a vila de Verín. O conxunto fortificado foi construído no século XII baixo o patrocinio de Alfonso Enríquez, neto de Alfonso VIN. Foi sé das linaxes de Ulloa, Zúñiga, Viedma, Fonseca, Acevedo e Duques de Alba.

Destacan no castelo de Monterrei a torre da Homenaxe, de case 23 metros de altura, e a torre das Damas, do século XIV. Os sucesivos condes de Monterrei mandaron levantar, intramuros, ademais da citada torre da Homenaxe, o palacio renacentista, un hospital de peregrinos e a igrexa gótica de Santa María.

De recomendable visita é a casa dos Acevedo, unha construción erixida en pleno casco antigo, na praza Maior, e na que tivo lugar un encontro histórico. No ano 1506, entrevistáronse entre as súas paredes o cardeal Cisneros e Felipe o Fermoso. Nesa zona antiga localízase a igrexa de Santa María a Maior, construída a comezos do século XVII, e a igrexa da Mercé e o convento Mercedario.

Manantial de Sousas

A actual edificación data do século XVIII e destaca no seu interior un retablo barroco, obra de Francisco Moure. E no barrio de San Lázaro atópase a capela baixo a mesma advocación, desde onde parte o Camiño Real cara ao castelo de Monterrei. Calquera peregrino que se hospede no albergue pasará xunto ao santuario, pois fará noite na Casa do Escudo, outro dos insignes inmobles verineses.

É un pazo do século XVIII construído para o asistente do conde de Monterrei. Conserva o impresionante escudo esculpido en pedra na propia fachada do inmueble. Xunto á ponte sobre o Támega pódese visitar o baluarte e un fragmento da antiga muralla. Augas mineromedicinais Cabreiroá, Sousas, Fontenova... nomes de mananciais que seguramente non resultarán descoñecidos aos visitantes.

E é que o subsolo de Verín atesoura mananciais de augas frescas e sas que, en casos como os citados, foron comercializadas. Os emprazamentos das fontes pódense visitar, así como as instalacións das embotelladoras. Denominación de Orixe Verín pertence á Denominación de Orixe Monterrei, unha das cinco distincións de viños galegos. A D.O. abarca tamén os municipios de Monterrei, Oimbra, Castrelo do Val, Riós e Vilardevós. A vila verinesa forma parte da Ruta do Viño de Monterrei, unha iniciativa coa que se pretende fomentar na comarca o turismo enolóxico.

Máis dunha veintena de bodegas están adscritas ao Consello Regulador vitivinícola de Monterrei, e unha ducia de establecementos integran a Ruta do Viño -bodegas, restaurantes e hoteis-. O peregrino topará, sen desviarse do itinerario xacobeo, dúas bodegas que dispoñen visitas e degustacións.

A primeira é a bodega Gargalo, propiedade do diseñador de moda Roberto Verino, situada nas inmediacións do castelo de Monterrei. A segunda -xa na estrada nacional N-525- é a bodega Tapias Mariñán, fundada polos irmáns Branco Núñez.

Cigarrones frente a la Casa do EscudoAs festas

Esencia do Entroido. O carnaval galego vívese de forma especial en Verín, un dos tres alicerces do coñecido como Triángulo Máxico ourensán (xunto con Xinzo e Laza).

Oito días festa, que ostenta a declaración de Interese Turístico Nacional, nos que cobra singular protagonismo a figura do Cigarrón. O son atronador das súas chocas e o castigo dos látegos a quen se cruza no seu camiño son os acenos de identidade deste personaxe enigmático, cuxas orixes non puideron ser establecidas, pero que se transmite de pais a fillos.

Conta a lenda que o Cigarrón era o cobrador de impostos e o «levantador» de caza dos condes de Monterrei. Aínda que o espectáculo só poida gozarse en carnaval (febreiro), os visitantes poden contemplar en Verín un Cigarrón pétreo, situado na céntrica praza á que lle dá nome e que se converte durante o Entroido no epicentro das celebracións.

Festivos locais e outras celebracións

O 17 de xaneiro celébrase a romaría de San Antón de Ábedes, festivo local, popularmente coñecido como a festa do chorizo. Os romeiros, aprovisionados con sacos de comida e bebida, toman o monte onde está situada a capela en honor ao santo para pasar unha xornada marcada pola tradición relixiosa popular. Na celebración fan a súa primeira aparición do ano os Cigarróns, anunciando a proximidade do Entroido.

O outro festivo local coincide co mércores de cinza (febreiro), durante os días de carnaval. Destacan tamén no calendario festivo do municipio o Carnaval de Verán (finais de xullo) e as Festas de Verán en honor a Santa María A Maior (segundo fin de semana de agosto).