O Grove-Padrón

Padrón

A Ruta do Mar de Arousa Sur supón unha singradura dunhas tres horas ata o desembarco en Pontecesures. O punto de partida é a península do Grove, aínda que os peiraos de referencia para iniciar a navegación son os de Pedras Negras e a propia rada da vila do Grove, para confluír ambas fronte á localidade de Cambados, e estas, á súa vez, coa ruta desde Ribeira fronte á illa de Cortegada.

A ruta marítima desde Pedras Negras, coa Illa de Ons a proa, salva a estribor un puñado de illotes ata divisar a praia do Carreiro, areal onde se sitúa a necrópole de Adro Vello. Nese xacemento arqueolóxico achouse un dos vestixios máis reveladores da Traslatio do Apóstolo: unha moeda do século XII coa imaxe dos restos de Santiago a bordo da nave apostólica gobernada polos seus dous discípulos Atanasio e Teodoro.

Continúa a navegación coa península grovense a estribor, ata que se ve xa o porto principal da localidade. Desde alí pódese tamén iniciar a peregrinación en barco, deixando, neste caso, a estribor a illa da Toxa. Apenas unha milla ao norte, conflúen ambos itinerarios, á altura do porto de Cambados, localidade que presume de conservar un dos conxuntos históricos máis coidados de Galicia.

A navegación avanza cara á Illa de Arousa e Vilanova, cun paso baixo a ponte que conecta a illa pola estrada PO-307. A infraestrutura construída en 1985 acabou co illamento secular dos seus veciños.

A babor, deixa o peregrino o espazo natural do Carreirón, de recomendada visita.

Este é un dos tres humidais diferenciados que conforman o Complexo Intermareal Umia- O Grove - A Lanzada, Punta Carreirón e Lagoa Bodeira. Situado no sur da Illa, é un dos poucos espazos protexidos da costa arousá, con miradoiros de aves, especies autóctonas e unha lagoa interior. Está formado por un conxunto de pequenos lugares salvaxes, con algún barco afundido, e aos que resulta imposible acceder en coche ou moto. Un agradable carreiro bordea as sucesivas praias desta belísima paraxe natural.

Unha vez salvado o paso baixo a ponte divísase a estribor o porto deportivo e a poboación de Vilanova de Arousa, que se disputa coa Pobra, unha das paradas da ruta desde o norte, ser o berce do afamado escritor Ramón María del Valle-Inclán. En calquera caso, unha boa elección en caso de contemplar algún fondeo ou escala durante a navegación.

Pouco resta xa para alcanzar Vilagarcía de Arousa, demarcación na que conflúen a ruta norte (desde Ribeira) e sur (O Grove). A continuación, a estribor perfílase, como se mencionou, o porto de Vilagarcía de Arousa, a capital da rica comarca vitivinícola do Salnés -a terra do albariño- e a oitava cidade de Galicia. Hai que bordear outra illa, a despoblada, bela e moi verde Cortegada, paraxe que acolle o bosque de loureiro mellor conservado de toda a Europa Atlántica. Está situada a un paso da rica costa marisqueira de Carril, un pobo famoso polas súas ameixas.

O paso pode efectuarse pola lingua de mar que separa a Cortegada do continente (se a marea o permite) ou polo interior da ría. Esta opción permite divisar, a man esquerda, Rianxo, outro pobo mariñeiro con encanto, o último núcleo de poboación importante de calquera das dúas beiras do mar de Arousa, que neste tramo se funde co río Ulla. Esta zona, na que conflúen auga doce e auga salgada, esconde un dos bancos marisqueiros máis produtivos de Galicia, o dos lombos do Ulla.

A lancha enfila o río. A canle estréitase. Hai postes marcando unha ruta agora fluvial. O Ulla exerce de fronteira das provincias da Coruña e Pontevedra. A beira sur baña terras do concello de Catoira e chama máis atención que a norte.

Sorprenden ao viaxeiro os cruceiros erixidos sobre illotes, dous barcos e os descomunais alicerces da ponte do Eixo Atlántico ferroviario que cruza o río de norte a sur. Estes xigantes do século XXI dan paso na ruta ao enclave máis fascinante do tramo fluvial da peregrinación: os restos das torres do Oeste, unha fortaleza erixida na Idade Media para defender a Compostela das incursións dos viquingos. Alí, en Catoira, celébrase cada ano a principios de agosto unha gran festa que recrea o desembarco dos temibles homes do norte. Os drakkars de moderna construción que serven para transportar aos falsos invasores están amarrados no río gran parte do ano, e serven cos restos do castelo de testemuñas da historia.

O Camiño continúa apraciblemente polo río. Atravesa paraxes pouco poboadas. Por unha ruta ben marcada para os navegantes. O Ulla divídese pouco despois en dous brazos para rodear a Illa de Bexo, unha lingua de terra e vexetación sen construcións. Un par de meandros despois, o río vólvese máis angosto. Xa non agardan máis sorpresas ata pouco antes de chegar ao fin da ruta cando pola esquerda aparece o único afluente importante do Ulla neste tramo, o río Sar, que nace en Santiago de Compostela e atravesa Padrón.

Pouco despois termina a viaxe. Faino de forma abrupta en Pontecesures, nunha contorna sen ningún tipo de encanto e dominado pola presenza de varias fábricas. Alí, nun pantalán da beira norte do río, termina a ruta marítima. E débese tomar unha decisión: emprender a viaxe de regreso, talvez atravesando outras zonas da ría; ou completar a peregrinación achegándose a pé polo Camiño portugués ata a veciña localidade de Padrón, onde segundo a lenda desembarcou o apóstolo.