Silleda-Ponte Ulla

Ponte coas vías de ferrocarril na chegada a Ponte Ulla / Fotografía de Xoán A. Soler

Etapa sinxela e agradable, de bo firme, que guía ao peregrino ata a provincia da Coruña. Tan só a baixada final a Ponte Ulla, moi abrupta e rompepernas, pon a proba a resistencia dos camiñantes. Aínda así, este empinado descenso preséntase como o gran valor da etapa, ao abrirse ante os viaxeiros unha bela paisaxe, adornado por desfiladeiros, o río Ulla e as pontes que unen as súas beiras.

O núcleo de Dornelas, coa súa igrexa románica, e o belo carreiro que lle sucede preséntanse tamén como outros dos atractivos do día. Recoméndase facer parada en Bandeira ao atravesarse poucos lugares con servizos.

A etapa

A vía despídese de Silleda a partir da N-525. Pouco despois se afasta momentaneamente dela a partir dun desvío a man esquerda, sinalizado, e que tamén conduce cara ao castro de Toiriz. Trinta metros a continuación a travesía vira cara á dereita e prosegue en paralelo á estrada por un carreiro de terra ata que, de novo, regresa a ela. Este vaivén 'nacional-carreiro alternativo' repítese en dúas ocasións máis. Unha primeira desvía aos camiñantes cara á esquerda durante un curto treito a partir dun carril de cemento. A segunda condúcelles tamén cara á esquerda, xunto a un sinal indicado nunha casa, e guíalles por un carreiro de terra en descenso que os sitúa en Foxo de Deza. Esta pequena aldea, antiga capital municipal, foi un importante cruzamento de camiños durante a Idade Media, aínda que na actualidade se ache un pouco descoidada. Conta cunha rúa medieval flanqueada por fermosas construcións históricas dos séculos XVIII-IX. Nela os viaxeiros localizarán unha bela casa con pozo e un gravado do "Camiño Real" que testemuña ese nobre e pedestre pasado. A ritmo rápido atravésanse as súas casas.

A vía elévase entón ata unha pista de cemento que entronca, pouco despois, coa N-525. Esta estrada abandonarase, agora si durante varios quilómetros, por outra pista de cemento situada á esquerda da fábrica de pensos Nudesa. Por este camiño os viaxeiros diríxense ao lugar do Espiño (Margaride). Con ampla perspectiva cara á esquerda dos vales próximos os peregrinos evitarán un cruzamento e seguirán de fronte para afastarse, metros a continuación, do asfalto. Primeiro á dereita e, acto seguido, á esquerda, marcharán por un belo carreiro arboredo, que cruza posteriormente unha pista de cemento e desemboca noutra de grava miúda que guiará aos camiñantes en descenso, e por baixo de liñas de alta tensión, cara á contorna dunhas naves agrícolas. A man esquerda queda o desvío cara á área recreativa do Muíño de Covián, afastada en 300 metros da ruta.

Situada no lugar de Rellas, esta zona conta cunha pasarela de madeira sobre o río Toxa e un muíño que data de 1810 e que ten catro pedras de moer. A área está dotada de mesas, bancos e mobiliario. Pouco despois o viaxeiro aproxímase a unha ponte sobre o Toxa para, acto seguido, tomar a man esquerda unha pista asfaltada. Renovada a marcha, salva por un paso inferior a N-640, e 300 metros despois, cruza por un paso elevado a autoestrada AP-53. Desde este punto aínda restan 1,8 quilómetros para chegar ao albergue de Bandeira. A ruta prosegue sobre asfalto. Achégase ás inmediacións do núcleo de Chapa aínda que non se aproxima ata a súa bonita igrexa en honra a San Cibrao, de pasado xacobeo. Outrora era utilizada como albergue para peregrinos. Quen desexen poderán achegarse a ela desde a propia travesía.

Chegados a unhas casas, o carreiro oficial desvíase cara á dereita para entroncar, máis adiante, e a partir dunha pista de grava miúda en desnivel, coa N-525. Desta forma chégase a Bandeira, segundo núcleo en importancia do concello de Silleda e parada habitual dos camiñantes debido ao seu destacado número de servizos. Nada máis entrar pola estrada nacional atoparán a man esquerda unha panadería e sucesivos bares, así como servizos de aloxamento. Non haberá que despistarse e seguir un sinal (que está tachado) indicando que o cámping de Medelo queda a man dereita. O albergue que se atopaba nese cámping está pechado. Na actualidade os camiñantes que desexen descansar no núcleo deberán proseguir camiño e desviarse máis adiante cara á nova hospedaxe do Xacobeo aberto en xullo do 2013. Os viaxeiros que non fagan noite no lugar deberán proseguir pola N-525 ata chegar a un desvío que guía cara á Casela / Piñeiro / Cira, camiño que prosegue sobre asfalto e costa abaixo ata chegar a un regueiro. A continuación comeza unha breve pero continuada subida sobre asfalto que conduce ata unhas primeiras casas onde os viaxeiros poderán comprar mel. A marcha continúa despois aínda por asfalto e nun avance rectilíneo entre campos de cultivo durante a que se adiantan diversos núcleos como Piñeiro.

Chegados a unha casa con peche de pedra e hórreo no seu interior a vía cambia o asfalto por un belo carreiro que se adentra nun bosque e que tras un período de choivas pode acharse enlamado nalgúns tramos. Tras un xiro á dereita a ruta pon rumbo cara a San Martín de Dornelas, a partir dun carreiro con amplas perspectivas a ambos os dous lados. Neste núcleo os viaxeiros poderán admirar unha notable igrexa románica (século XII), dunha soa nave e ábsida circular, a cuxos pés se localiza tamén unha fonte. Realizada a parada retómase a marcha cun belo pombal á dereita. Sempre en ascenso, e sobre cómodo asfalto, vírase por unha estrada local cara á esquerda para proseguir rumbo durante preto dun quilómetro e medio. Os sinais xa indican que Cira e O Portiño queda cara á dereita mentres que a Vía da Prata continúa en sentido inverso.

Cuberto este novo tramo vírase de novo a man esquerda e, en breve, á dereita para entroncar cun camiño, un dos máis agradecidos da xornada -aínda que tras fortes choivas pode converterse en lameira-, e evitar deste xeito ter que regresar á N-525. Ao longo desta travesía diversos carteis anuncian servizos para peregrinos aínda que para atopalos os camiñantes deberán desviarse ata o asfalto. Un primeiro anuncia unha carnicería e un local con cafés e bocadillos a 70 metros mentres que un posterior revela a proximidade do Restaurante Emigrante, con menú do peregrino (aberto tamén durante o fin de semana).

Ao longo destes dous quilómetros de percorrido boscoso os viaxeiros gozarán do itinerario. Na última parte poderán admirar, ademais de fronte, o lendario Pico Sacro, cima desde onde outrora se vían por primeira vez as torres da Catedral (na última etapa rozarase este punto). Desta forma, e xa por asfalto, a vía desemboca nunha estrada, que se debe cruzar, para proseguir de fronte en dirección Castro, nunha marcha que comeza xa un descenso, por agora suave pero tendido.

Alberguería

Entre hortensias e eucaliptos alcánzase o núcleo de O Seixo, onde os viaxeiros poderán descansar nun bar (con bocadillos, racións, táboas de embutidos e onde tamén poden selar a credencial) e contemplar a pequena capela da Nosa Señora das Angustias, trasladada en 1880 desde o lugar da Alberguería, onde a advocación era a de Santiago. De forma case inmediata, e tras un xiro á dereita, o viaxeiro afronta o inicio do brusco descenso que se manterá constante ata o final da etapa. Uns carteis recordan a existencia nesta zona de San Miguel de Castro dunha igrexa que pouco conserva da súa orixe románica e menos aínda dos frescos de 1520, perdidos tras varias reformas anteriores a 1950. A man dereita albíscanse unhas minas e as vías do tren que se dirixen cara ao icónico ponte ferroviaria de Gundián, cada vez máis apreciable polos viaxeiros.

A ponte do ferrocarril, impresionante obra de enxeñería de mediados do século XX, une unha ribeira do río Ulla coa outra. Parece estirarse e asentarse nun xogo de equilibro. O descenso vólvese abrupto e pon a resistencia unhas pernas xa esixidas. En menos de tres quilómetros pásase dos 225 metros de altitude deste punto aos 60 de Ponte Ulla, nun camiño sinuoso que adianta os núcleos de Noveledo e, máis adiante, de Gundián. Xa por falso chairo os viaxeiros aproxímanse á ponte medieval que dá nome á meta da etapa, Ponte Ulla. Ao atravesala o viaxeiro xa entra na provincia da Coruña.

En bicicleta

Os ciclistas deberán extremar as precaucións no tramo final da xornada, onde o descenso é moi empinado.