Tui-Mos

Vista xeral da ponte internacional de Tui / Fotografía de Xulio Vilariño

O Camiño Portugués entra en Galicia con forza, na maxestosa Tui. A primeira xornada de marcha combina marabillosos tramos de bosque cun terrorífico e infinito traxecto por medio dun polígono industrial. O que non teña ganas ou forzas para chegar a Mos, ten a posibilidade de facer noite no Porriño.

A etapa

Tras cruzar a Ponte Internacional, paso fronteirizo, os peregrinos despídense de Portugal; do seu caos e do seu encanto. O deseño desta estrutura de metal adoita atribuírse de forma errónea a Gustave Eiffel, pola súa similitude coa popular torre parisiense. Os camiñantes poñen o seu primeiro pé en Galicia na histórica Tui, unha excelente carta de presentación.

Un lixeiro descenso leva aos viaxeiros ata o nivel do río para que avance a través dun bonito paseo fluvial, repleto de verde, a beiras do caudaloso Miño, que aproxima ao peregrino ata o centro histórico, no alto.

De forma inesperada o peregrino pasa da pedra e o asfalto á terra e a horta. Pasan próximos ao medieval Ponte da Veiga sobre o Louro, deixando atrás un merendeiro con dúas esculturas xacobeas na súa zona de influencia. Este tramo do Camiño Portugués coincide coa Vía Romana XIX, como ben poderán comprobar os romeiros. Non faltan os indicadores. Esta calzada de orixe romana actuou desde os tempos de Augusto como principal nexo entre as localidades de Braga, Tui, Pontevedra, Caldas, Padrón, Lugo e Astorga.

Xa sobre estrada, o Camiño ten un problema de dobre indicación e o peregrino enfróntase a desviarse por unha pista que nace á dereita ou a continuar sobre o asfalto. Ambas as opcións sinalizadas. A pista da dereita, tras un pequeno rodeo e moitas dúbidas, leva a unha ruela rural sen saída, polo que se deberá continuar un treito pola estrada local ata pasar baixo a vía do tren e desembocar na N-550. Alén da mesma atópase a pequena localidade da Picoña. Ollo ao cruzar.

Seguindo as mouteiras, e tras un xiro á dereita, o romeiro atópase coa capela da Virxe do Camiño, coa súa fachada de pedra, o seu cruceiro (ademais do tradicional Cristo, a media altura hai unha figura dun peregrino) e as súas mesas, tan demandadas nas festas que se celebran durante o mes de agosto. O peregrino debe seguir durante un bo tramo o vermello da marxe dereita da PO-2502. É un traxecto perigoso, no que se convive cos vehículos, aínda que afortunadamente cada vez esta vía presenta menos tráfico. O camiñante debe abandonar esta estrada provincial a través dunha rampla de terra a man dereita, ben indicada cunha mouteira, que o transportará ata un paso elevado sobre a A-P9 para penetralo no bosque. Conta a lenda que neste bosque, á altura do río San Simón, San Telmo, en plena peregrinación a Santiago, enfermou de morte, polo que deu volta para pasar as súas últimas horas de vida en Tui. En recordo levántase unha cruz de pedra e un monólito coa inscrición: "Camiñante, aquí enfermou de morte San Telmo en abril de 1251. Pídelle que fale con Deus en favor teu". Á beira hai unha pequena estrutura metálica na que os peregrinos depositan as súas pregarias. O regato San Simón sálvase coa axuda da Ponte das Febres, do románico portugués, aínda que oculta e protexida por unha pasarela de madeira.

Continuando o carreiro, o romeiro accede ata A Madanela, pequena aldea da parroquia de Ribadelouro (Tui). Hai un bar algo afastado do Camiño. Tamén resisten unhas máquinas expendedoras, aínda que a comezos do verán do 2013 atopábanse fóra de servizo.

O peregrino serpea por este tranquilo núcleo infestado de viñas ata desembocar nunha estrada xeral, que deberá seguir de fronte ata toparse cun calvario pegado á mesma estrada composto de cinco cruces aliñadas. Tras virar á dereita seguindo as indicacións dunha mouteira, a etapa volve abrazar o bosque.

O peregrino atravesa a ponte medieval de Orbenlle sobre o Louro, nun dos seus puntos nos que alberga unha maior cantidade de porcallada. Desde o centro de Tui, primeira fonte. Ao chegar a este punto, desde o 2014, existe unha nova posibilidade. A través deste novo trazado, perfectamente indicado, o peregrino ten a posiibilidad de evitar un polígono industrial e avanzar cara a Santiago polas espléndidas Gándaras de Budiño. A nova ruta, reclamada desde hai tempo pola Asociación Galega de Amigos do Camiño, transcorre por Pontellas e Mosende e empalma co centro Mos. Os peregrinos que elixan este novo trazado terán que camiñar medio quilómetro máis ata o final de etapa, pero a cambio gozarán dun paseo moito máis sosegado.

O Porriño

Para os que opten por continuar polo antigo, na aldea de Orbenlle, xa no concello do Porriño, hai un restaurante e un bar. E xusto á saída, ao principio dun novo tramo de bosque, apréciase por primeira vez o descomunal polígono industrial das Gándaras, gran lunar da etapa e probablemente de todo o Camiño Portugués. Este xigante absorbe ao Camiño durante algo máis de tres perigosos quilómetros en liña recta. A zona industrial debe o seu nome ao espazo natural protexido das Gándaras de Budiño, de importante valor.

Tras un paso elevado sobre a vía do tren comezan a aparecer os servizos de hostalería do arrabalde do Porriño, con varios asadores especializados en carne, cafeterías e demais locais comerciais. No medio, a capela da Virxe dá Guía, na parroquia de Atios, que como acaba de comprobar o peregrino é o lugar no que se concentran o maior número de canteiras do famoso granito rosa. Esta capela, construída no século XVII, é unha das máis populares de todo o concello. A mediados de agosto acolle unha extraordinaria romaría. Tras esta longa recta, comeza o ataque definitivo ao Porriño.

Desde O Porriño ata Mos distan seis quilómetros. A despedida deste núcleo realízase seguindo a N-550 a través dunha zona de grandes superficies comerciais. O Camiño abandona esta vía durante un pequeno tramo para introducirse pola aldea de Couto Filgueiras.

De novo na N-550 o peregrino afronta un dos puntos máis perigosos de todas as rutas xacobeas. En teoría debería ir pola beiravía dereita da vía, aínda que para non ter que cruzar en plena curva, sen visibilidade, ten dúas opcións que tampouco son de agrado: ou cruzar axiña que poida á outra beira ou continuar pola dereita desobedecendo as indicacións ata unha rotonda no que poderá realizar un cambio de sentido, coma se dun turismo tratásese. Unha vez salvado este escollo, non terá ningún problema para acceder a Mos (3 quilómetros), previo paso polo seu barrio de Veigadaña, no que hai un oratorio a Santa Ana, infestado de flores depositadas polos veciños. Aínda que pica cara arriba, a meta está a un paso.

En bicicleta

Precaución no polígono industrial que se atopa antes da entrada ao Porriño. Etapa cómoda. Atención aos cruces coa estrada, especialmente no que hai que cambiar de marxe, xusto á saída do Porriño. Non hai visibilidade e a vía sempre presenta tráfico. Moi perigoso. Algunhas mouteiras están algo ocultos pola vexetación, pero en xeral a etapa está ben indicada.